N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

«Boshlovchilar» 
- o ‘qituvchi, ishlab chiqarish mutaxassisi;
«Peshqadamlar» 
- m uhokam a qilinadigan m uam m oning muayyan 
masalasi bo‘yicha vaziyatni tasaw ur qila oladigan m a' ruzachilar;
«Bezakchilar» 
- peshqadam larning m a 'ru z a la ri va chiqishlarini 
ko ‘rgazmali ta saw u r etishlari va tushuntirishlarini ta ’minlovchi o ‘yin 
ishtirokchilari.
«Assistentlar» 
peshqadamlar yordamchilari bo‘lib, ular peshqadamlarga 
va opponentlarga k o ‘rgazm ali chiqishlariga yordam beruvchi о ‘yin 
ishtirokchilari.
«Rasmiy opponentlar» 
- peshqadam larning m a 'ru za si va boshqa 
materiallar bo ‘yicha rasmiy tanqidiy rohda chiqish qiluvchilar;
«Norasmiy opponentlar» 
- muammo bo‘yicha guruh bo‘lib yoki mustaqil 
ilmiy-tadqiqot olib boruvchi barcha boshqa talabalar — о ‘yin ishtirokchilari;
«Chalg‘ituvchilar» 
- korxona yoki ilmiy muassasada qo ‘shimcha salbiy 
hodisa, faktlami bayon qilish asosida o ‘yin ishtirokchilarining faolligiga 
sabab bo‘ladigan savollar qo‘yishi lozim bo‘lgan o‘yin ishtirokchilari. Korxona 
yoki ilmiy muassasa mutaxassislari, oliy o ‘quv yurti o ‘qituvchilari, ilmiy 
xodimlari, aspirant, talabalari bu «vazifa»ni bajarishlari mumkin.
«Registratorlar» 
- m unozaralam i yozib oluvchi о ‘yin ishtirokchilari;
100

---

«Ekspertlar» 
- m a' ruza muhokamasidagi chiqishlar va yechimning guruh 
bo‘lib qabul qilinishi bo‘yicha obyektiv baho beruvchi о ‘yin ishtirokchilari. 
Bu vazifada к о ш т а va ilmiy muassasa mutaxassislari, oliy o ‘quv yurti 
o ‘qituvchilari va ilmiy xodimlari, aspirant va talabalar qatnashishlari mumkin.
Bunday o ‘yinlarda quyidagi asosiy vazifalar hal qilinadi:
• 
bo'lg'usi mutaxassisni axborotlar almashishga o'rgatish;
• ularda oiz nuqtai nazarlarini asoslash va himoya qilish, boshqa
kishilam ing g*oyalariga kirib bora olish, guruh bo'lib yechim qabul qila
olish malakasini shakllantirish.
0 ‘yin-m unozaralar b o ‘lg‘usi m utaxassisda ilm iy-ishlab chiqarish 
muammosini q o ^ a bilish va yechishga, mustaqil fikrlashga, obyektivlikka nisbatan 
qiziqishni shakllantiradi hamda muammolami qo‘yish, uni muhokama qilish, 
ulami yechishda o ‘zini tuta bilish ko‘nikmalarini hosil qiladi.
0 ‘yin- m unozaralar muayyan m uam m o b o ‘yicha bahslar tashkil 
etilishini ko‘zda tutadi.
Bahs m uam m oni muhokama qilish jarayonidir. Uning usuli esa guruh 
bo‘lib tadqiq qilishdir. U nda har bir ishtirokchi hamsuhbati (raqibi)ning 
fikrini asoslash, uni inkor etish orqali haqiqatni tiklashda o ‘z monopoliyasini 
o‘matadi.
Bahs m unozara borishining turli variantlari mavjud:
Evristik 
yondashuvda tom onlardan biri muammoning yechimi bo ‘yicha 
o‘zining yondashuvini qabul qilishga urinm asdan ishontirish metodi, ichki 
tuyg‘u, sog‘lom aqldan foydalangan holda bahs ishtirokchilarini o ‘zining 
nuqtai nazariga og‘dirib oladi.
Mantiqiy 
yondashuvdagi bahsga o‘ta mustahkam mantiqiy tahlil va dalil— 
isbotlar xarakterli b o ‘lib, uning vositasida ishtirokchilar yakuniy xulosalarga 
keladilar.