N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

2-topshiriq.
 Bog‘lovchilar qo‘shma gap qismlarini bog‘lash bilan birga
yana qanday vazifani bajarishini aniqlang.
Bilib oling. Qo‘shma gapni tashkil etgan sodda gaplar qo‘shma  gap
qismlari sanaladi.  Bu  qismlarni   bog‘lash  uchun  xizmat
qiladigan vositalar esa bog‘lovchi vositalar hisoblanadi. Qo‘shma gap qismlari
quyidagi bog‘lovchi vositalar yordamida bog‘lanadi: 1. Bog‘lovchilar: a)
teng bog‘lovchilar (va, hamda, ammo, lekin, biroq, yo, yo..., yo, dam...,
dam...); b) ergashtiruvchi bog‘lovchilar. 2. Bog‘lovchi vazifasidagi vositalar:
2— Ona tili, 9-sinf

---

18
a)  bo‘lsa, esa, deb;  b) –u (-yu), -da, -ki  yuklamalari; d) nisbiy
so‘zlar; e) shuning uchun, shu tufayli, shu sababli singari ko‘makchili
qurilmalar; f) shart mayli qo‘shimchasi (-sa).  3. Ohang.
39-mashq.
 Ko‘chiring. Qo‘shma gap qismlarini bog‘lovchi vositalarni aniqlang.
1. Do‘stlikdan o‘tadigan hech narsa yo‘q, shuning uchun do‘st orttirish
imkoniyatini sira qo‘ldan boy berma. («Hikmatnoma»dan.) 2. O‘zingga do‘st
tanla, chunki bir o‘zing baxtli bo‘lolmaysan. (Pifagor) 3. Shuni bilki,
odamlar do‘stlik tufayli baxtiyordir. («Qobusnoma») 4. Yaxshi fikr tiniq
uslubni talab qiladi, uslub esa fikr libosidir. («Òafakkur gulshani») 5. O‘z
tilingni hurmat qil, u senga keng imkoniyatlar ochib beradi.