N. M. Alovddinova Ilmiy va pedagogik xizmatlar markazi direktori

Mustahkamlash uchun savollar
1. Sumkаning аsоsiy detаllаrigа qаndаy ishlоv berilаdi?
2. Sumkаning cho‘ntаk qismigа qаndаy ishlоv berilаdi?
3. Sumkаning оrаliq detаligа qаndаy ishlоv berilаdi?
4. Sumkаgа охirgi ishlоv qаndаy berilаdi?
Mustaqil amaliy ish
Sumkаni tikish va bezashni o‘qib o‘rganish hamda shu ishlarni amalda bajara olish.
@edurtm_uz

---

154
SERVIS XIZMATI YO‘NALISHI
Oilalar ishlab chiqarish resurslariga ega bo‘lib, ularni boshqa shaxs yoki firmalarga 
taqdim etish orqali daromad topadi. Agar oilaning mulki hisoblangan narsalar boshqa 
tomonlar ehtiyoji uchun foydalanilmasa, oila hech qanday daromadga ega bo‘la 
olmaydi. Aytaylik, mashina faqat oila a’zolari ehtiyojlari uchun foydalanilsa, oilaga hech 
qanday foyda keltirmaydi. Mashinani shunchaki haydash ham daromad bermaydi. 
Kimdir sotuvga qo‘yilgan mahsulotlarni mashinaga yuklab mahalliy kiyim-kechak 
bozoriga olib borib berishni iltomos qilsa, endi u ko‘rsatgan xizmati uchun haq oladi. 
Bunda to‘langan pul bir vaqtning o‘zida ikkita ishlab chiqarish omili bo‘lmish xizmatlar 
uchun to‘lanadi: mehnat (mashina haydash shaklida) va sarmoya (avtoulovning o‘zi). 
Demak, har qanday daromad ma’lum bir ishlab chiqarish omili bo‘lmish xizmatlar 
uchun to‘langan haqdir.
1) doimiy;
2) joriy;
3) oylik;
4) bir martalik.
Har qanday oilaning yana bir muhim vazifasi budjetni rejalashtirishdan iboratdir. 
Budjetni rejalashtirish barcha daromadlarni istiqbolli baholash va muntazam ravishda 
hisobga olishni, barcha xaridlar ro‘yxatini, xaridlar ro‘yxatiga muvofiq pul bahosini, 
daromadlar va xarajatlar qismlarini muvozanatlashni, balans passiv bo‘lganda esa 
ahamiyatsiz xarajatlarni bartaraf etishni o‘z ichiga oladi. 
Qanday bo‘lmasin, oilaviy budjetni boshqarish muayyan iqtisodiy tamoyillarga rioya 
qilishni talab qiladi. Ulardan ayrimlari:
1) o‘z mablag‘ingiz bilan yashang: topganingizdan kamroq pul sarflashga intiling;
2) muntazam ravishda xarajatlar va daromadlar hisobini olib borish;
3) oilaviy ehtiyojlarni qondirish;
4) yodingizda bo‘lsin, kichik xarajat (mayda-chuyda narsa)lar aslida oila budjetida 
katta yo‘qotishlarga olib keladi;
5) daromad va xarajatlarni rejalashtiring, shunda nafaqat o‘zingizni, shuningdek, o‘z 
moliyangizni ham boshqarasiz;
6) har narsada iqtisodchi, amaliyotchi va ehtiyotkor bo‘lishni o‘rganing;