N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Kabellar.
 
Barcha elementlarni kompyuterlarga ulash uchun 
ma’lum miqdorda kabellar kerak bo‘ladi. Bunda, ta’minot kabellari, 
magnitli diskli jamlagich kabellari, CD va DVD-ROM jamlagichlari 
kabellari va ko‘pgina boshqa kabellar nazarda tutiladi.
NaZoraT SavoLLarI
1. «Apgreyd», ya’ni yangilash tushunchasiga ta’rif bering.
2. Yangilash strategiyalariga nimalar kiradi?
3. Takomillashtirishda kompyuter elementlarini qanday asosiy toifa larga 
bo‘lish mumkin?
4. ShKni yig‘ishda qanday komponentlardan foydalaniladi?
5. G‘ilof va ta’minot blokini takomillashtirishda nimalarni e’tiborga olish zarur?
6. Protsessor va tizimli platalarni takomillashtirishda qanday konfi­
guratsiyalarni e’tiborga olish zarur?
7. Xotirani yangilash. Qanday xotira modullari mavjud?
8. Kiritish-chiqarish portlarining turlari.
9. Axborot yig‘uvchi qurilmalarni yangilashda (qattiq disk, CD/DVD-
ROM) qanday omillarga e’tibor berish kerak?
10. Axborot kiritish vositalarini yangilash.
11. Axborot chiqarish vositalarini yangilash.
12. Akustik tizimlarni yangilash.

---

189
11-bob.
 ELEKTr Ta’MINoTI qUrILMaLarI
11.1. ShKni elektr tarmog‘iga ulash
ShK samarali ishlashi va undan qulay foydalanish uchun 
elektr quvvati bilan ishonchli ta’minlanishini ko‘zda tutish 
zarurdir. Bu elektr ta’minoti tizimidagi yo‘l qo‘yilishi mumkin 
bo‘lgan ta’minot quvvatining og‘ishi va nosozligini istisno qilish 
yoki kamaytirish imkonini beradi. SHKning barqaror va xavfsiz 
ishlashi uchun asosiy tahdidlar quyidagilar:
– ko‘zda tutilmagan vaziyat tufayli ta’minot tarmog‘ida 
kuch lanishning yo‘qolishi (falokat, simning uzilishi);
– kuchlanish darajasining belgilangan me’yordan keskin pas-
ayishi (qisqa vaqtli pasayish);
– elektr ta’minotining o‘chirib-yoqilishi tufayli kuchlanish-
ning sakrashi yoki uchqunning chaqishi;
– ta’minot kuchlanishi chastotasining beqarorligi.
Ta’minot kuchlanishining darajasini barqarorlashtirish va 
ShKning xavfsiz ishlashga bo‘ladigan tahdidlarning oldini olish 
uchun ikkita qurilma: tarmoq filtri va uzluksiz elektr energiya 
manbayining albatta bo‘lishi tavsiya etiladi.
Tarmoq filtri (eng keng tarqalgan Pilot rusumli) kompyu­ 
terning elektr ta’minot zanjirini hamda tashqi qurilmalarni 
berilayotgan kuchlanishdan va elektromagnit maydonlardan 
himoya qilish uchun xizmat qiladi.
Har bir kompyuterning yoki tashqi qurilmaning elektr 
ta’minot manbayi yuqori chastotali xalallarni silliqlash va ularni 
himoyalash simi orqali «yerga» ulash uchun mo‘ljallangan reak-
tiv filtrga ega. 11.1­rasmda elektr ta’minoti blokining kirish zan-
jirlari va ularni nol, yer va faza bilan ulash zanjiri ko‘rsatilgan.

---

190
1
0
~220
Elektr 
ta’minoti 
blokida
11.1-rasm.