N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Tizimli plata qatlamlari.
da, protsessor, tezkor xotira moduli va tashqi qurilmalar orasida 
chipset
 joylashgan. Chipset mikrosxemalar to‘plami bo‘lib, barcha 
bloklar orasida signallarni taqsimlash vazifasini bajaradi.
2.3-
a
 rasmda protsessordan tezkor xotiraga o‘tuvchi axbo rotlar 
oqimi hamda teskariga uncha katta bo‘lmagan ushlanish vaqtini 
kirituvchi chipset orqali o‘tadigan axborotlar oqimi tasvirlangan.
Protsessor
Chipset
Tezkor xotira
Tashqi qurilmalar
Tizimli 
shina
Kengaytirish 
shinasi
a)
Protsessor
Chipset
Tezkor xotira
Tashqi qurilmalar
Tizimli 
shina
Kengaytirish 
shinasi
b)
2.3-rasm.
 Tizimli plataning ishlash tamoyili:
 
a
) an’anaviy sxemasi; 
b
) xotira kontrolleri protsessor kristallida joylashgan.

---

24
Zamonaviy kompyuter tizimlari uchun bunday ushlanish 
ko‘plik qiladi. Shuning uchun avval AMD, keyin esa Intel kor-
poratsiyasi xotira kontrollerini protsessor kristaliga joylashtirdi 
(2.3-
b
 rasm). Tuzilishning bu tamoyilida protsessor xotira bilan 
bevosita ishlaydi. Bu esa o‘z o‘rnida tizimning umumiy unum-
dorligini oshiradi. Tizimli plata ning protsessorning arxitekturasi-
ga bog‘liq bo‘lgan boshqa variantlari ham mavjuddir. Masalan, 
oxirgi vaqtda grafik nimtizimning ishlash tezligini oshirish uchun 
videokartaning interfeysini (PCI-E uchun) chipsetdan protsessor 
kristaliga joylashtirilgan varianti keng tarqaldi.