N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Stol usti skanerlarini 
sahifali, planshetli, xatto avtoskanerlar deb 
ham ataydilar. Bunday skanerlar 8,5 ga 11 dyuymli yoki 8,5 ga 14 
dyuymli o‘lchamdagi tasvirlarni kiritish imkonini beradi. Stol usti 
skanerlarining 3 xil turi ma-
vjud: planshetli (flatbed), 
rulonli (sheet-fed) va proek-
sion (overhead).
Planshetli skanerlarning 
asosiy farqi shundaki, ska-
nerlovchi moslama qog‘oz-
ga nisbatan qadam dvigiteli 
yordamida harakat qiladi. 
Tasvirni skanerlash uchun 
4.5-rasm. 
Qo‘l skanerlarining turlari.
yorug‘lik diodli
lazerli
proyeksion
4.6-rasm. 
Planshetli skanerning 
ko‘rinishi.

---

71
skaner qopqog‘ini ochib, skanerlanayotgan varaqda gi tasvirni pastga 
qarat gan holda shisha plastinaga qo‘yiladi, so‘ngra qopqoq yopiladi. 
Barcha keyingi skanerlash jarayonini boshqarish bu skaner bilan 
birga taqdim etiluvchi maxsus dasturda ishlash bilan kompyuter 
klaviaturasi yordamida amalga oshiriladi. Bu turdagi skanerlarning 
ommaviylashgan turiga Hewlett Packard firmasi ishlab chiqargan 
model kiradi. Rulonli skanerlarni ishlash tartibi oddiy faks-
mashinasining ishlash usulini eslatadi. Hujjatlarning alohida varaqlari 
shunday qurilma orqali tortiladi, shu bilan birga ularni skanerlash 
amalga oshiriladi. Shunday qilib, skanerlash moslamasi o‘z joyida 
turadi, qog‘oz esa unga nisbatan harakat qiladi.
Stol usti skanerlarining uchinchi turi – proeksion skanerlar bo‘lib, 
ular ko‘proq o‘ziga xos bo‘lgan proeksiyalash apparatini (yoki foto 
kattalashtirgichni) eslatadi. Kiritilayotgan hujjat tasviri yuqoriga 
qaragan holda qo‘yiladi, bunda skanerlash bloki ham yuqorida 
joylashgan bo‘ladi. Faqat skanerlovchi qurilma harakatda bo‘ladi. 
Ushbu skanerlarning asosiy xususiyati uch o‘lchamli proeksiyalarni 
skanerlash imkoniyatining mavjudligidir.