N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Intel 
Pentium 4 «zichlangan» 
protsessori.

---

166
–
ATX;
–
Micro-ATX;
–
Flex-ATX;
–
NLX;
– Mini – ITX.
Tizimli plata ayni vaqtda o‘rnatilgan protsessornigina emas, 
kelajakda uning o‘rniga almashtiriladigan protsessorlarni ham qo‘llay 
olishiga ishonch hosil qilish lozim. Masalan, agar Socket A tizimli 
plata tanlangan bo‘lsa, u shina chastotasi 333 MHz bo‘lgan Athlon 
protsessorini hamda Athlon 2800+ va Athlon 3000+ protsessorlarini 
quvvatlashini tekshiring. Socket 478 razyomli tizimli plata, ishchi 
chastotasi 3,06 GHz yoki undan ortiq bo‘lgan Pentium 4 protsessorlari 
singari Hyper-tThreading texnologiyasini ham qo‘llay olishi kerak. 
Ayrim hollarda tizimli BIOS ni yangilashga to‘g‘ri keladi.
Mikrosxemalar to‘plami. 
Tizimli platani tanlashda ikkinchi 
muhim (protsessordan keyin) masala, o‘rnatilgan mikrosxemalar 
to‘plami (chipset) hisoblanadi. Mikrosxemalar to‘plamiga lokal shina 
kontrollerlari (odatda PCI), kesh-xotira, asosiy xotira, uzilishlar, 
xotiraga to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish va boshqa kontrollerlar kirishi 
mumkin. Ishlatilayotgan mikrosxemalar to‘plami tizimli plataning 
unumdorligiga katta ta’sir ko‘rsatadi va quyidagi parametrlarni 
belgilaydi:
–
kesh-xotira hajmi va tezligi;
–
asosiy xotira hajmi va tezligi;
– protsessor tipi va tezligi va hokazo.
Bu mikrosxemalar to‘plami AGP (Accelerated Graphics Port – 
mukammallashtirilgan grafik port) va USB (Universal Serial Bus – 
universal ketma-ket shina) qurilmalarining ishlash xususiyatini 
ta’minlaydi.
Mikrosxemalar to‘plami tanlanayotganida quyidagi tavsiflarga 
e’tibor berish kerak:
–
shina chastotasi 266 MHz va undan yuqori;
– DDR SDRAM yoki RDRAM – xotira;
–
ECC (xatoliklarni tuzatish kodi) xotirani qo‘llay olishi;
–
ACPI ta’minotini boshqarishning kengaytirilgan funksiyalari;

---

167
– AGP 4x/8x;
– Ultra – ATA/100 interfeysi yoki Serial – ATA;
– USB 2.0 (yuqori tezlikda ishlaydigan USB port) portini 
qo‘llashi.
Ko‘rsatilgan funksiyalar ko‘pgina zamonaviy mikrosxemalar 
to‘plami tomonidan qo‘llaniladi.