N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Elektr ta’minot bloki bilan g‘ilof. 
Elektr ta’minot bloke, odatda, 
g‘ilofga o‘rnatilgan bo‘ladi. Uning bir qancha modifikatsiyalari mav-
jud, biroq ATX platalar uchun yangi konstruksiyalar ommaviy tarqal-
gan. Quyida eng mashhur shakllarning standartlari keltirilgan:
– Full Tower (baland minora).
– Mini – Tower (kichik minora).
– Desktop (stol usti).
– Low Profile (yassi g‘ilof, Slimline deb ham ataladi).
G‘ilof harid qilishdan oldin kompyuterga o‘rnatiladigan apparat 
ta’minotini aniqlab olish zarur.
Shunday qilib, agar sizga kelajakda kompyuterni takomillash-
tirishda to‘sqinlik qilmaydigan g‘ilof va elektr ta’minot bloki kerak 
bo‘lsa, shunday konfiguratsiyani tanlangki, u ATX tizimli platalar 
konstuksiyasini qo‘llab quvvatlasin.

---

165
Elektr ta’minot blokini harid qilayotganda, tizimga o‘rnatiladigan 
qurilmalar sonini hamda is’temol qiladigan kuchlanishni hisobga 
olish kerak bo‘ladi.
Protsessor. 
Sotuvda
 
protsessorlarning asosiy ikki turi mavjud: 
Intel va AMD – «
zichlangan
» va OEM (Original Equipment Manu-
facturer – original qurilmalar ishlab chiqaruvchi)-protsessorlari. Bir 
xil texnik ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan turli tipdagi protsessorlar 
majmualari, masalan, qo‘shimcha komponentlarning bor-yo‘qligi va 
kafolat muddati bilan farqlanadi.
AMD-«zichlangan» va OEM-protsessorlarning asosiy farqi ular-
ning fizik komponovkasidir. Ushbu ikkala turdagi protsessorlar ham 
sotuvga qadoqlangan ko‘rinishda keladi. «Zichlangan» Intel yoki 
AMD protsessorlar ulardan tashqari, issiqlikni qaytargich, sovitish 
ventilatori, o‘rnatilishi bo‘yicha ko‘rsatma, haqiqiyligi haqidagi 
sertifikat, kafolat majburiyatlari solingan, yorqin bo‘yoqlar bilan 
bezatilgan qutilarda hamda bu qutining old qismida «Intel inside» yoki 
«AMD instead» yelimli qog‘oz yopishtirilgan holda (10.1-rasmda 
tasvirlangandek) yetkazib beriladi.
OEM protsessorlari 10 tadan 10 qator qilib joylashtirilgan katta 
qutilarda yetkaziladi. Issiqlikni qaytargich, sovitish ventilatori, o‘rna-
tilishi bo‘yicha ko‘rsatma, sertifikat, kafolat majburiyatlari kabi hech 
qanday hujjatlar takdim etilmaydi.
E’tibor qaratishimiz kerak bo‘lgan tizimli platalarda quyidagi 
razyom qismlari mavjud bo‘lishi kerak:
–
Ikkinchi avlod Intel Pentium 4 
protsessorlari uchun – Socket 478;
– Athlon 64 protsessorlari uchun – 
Socket 754;
–
Athlon, Athlon XP va Duron pro-
tsessorlari uchun – Socket A.
Tizimli plata. 
Tizimli platani tanlash 
g‘ilof turi va plataning hajmlarini aniqlab 
beruvchi standartlar bilan belgilanadi. 
Hozirda tizimli platalarda ishlatilayotgan 
zamonaviy standartlar quyidagilar:
10.1-rasm.