N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Videoadapterning BIOSi.
Videoadapterlar tizimli BIOSga 
o‘xshagan o‘zlarining BIOSi ega, ammo undan butunlay mustaqil-
dir. Agar monitorni tizimli blokdan avval ishga tushirsangiz, tizimni 
ishga tushishining boshida videoadapter BIOSining belgisini ko‘rish 
mumkin. Videoadapterning BIOSi tizimli BIOSga o‘xshab, DXQ 
mikro sxemasida saqlanadi. U o‘z tarkibida videoadapter qurilmasi 
bilan dasturiy ta’minot orasidagi interfeysni ta’minlovchi asosiy 
buyruqlarni saqlaydi. POST jarayoni bajarilayotgan vaqtda BIOS 
funksiyalariga murojaat qilinsa, monitor haqidagi axborotni chiqarib 
berish va diskdan har qanday boshqa dasturiy drayverlar yuklangun-
cha tizimni yuklash imkonini beradi.
Grafik protsessor. 
Ba’zi vaqtda grafik akselerator yoki mikrosx
-
emalar to‘plami deb ataladigan grafik protsessor adapterning tezligini 
va uning funksional imkoniyatlarini tavsiflaydi (7.2-rasm).
Grafik protsessor videoadapterning eng asosiy qismi bo‘lib, 
ko‘pincha tashqaridan qaraganda videokartaning kuleri bilan to‘sib 
7.2-rasm. 
Grafik protsessor.

---

113
qo‘yilgan bo‘ladi. Ko‘pincha grafik protsessor videokartaning eng 
katta va eng issiq komponenti hisoblanadi.
Videoxotira. 
Ko‘pchilik
 
videoadapterlar ishlov bergan tasvirlarni 
saqlash uchun o‘z larining xotiralari bilan kifoya lanadi, vaholonki 
ba’zi bir AGP videokartalari uch o‘lcha mli teksturalarni saqlash uchun 
tizimli tezkor xotiradan foydalana dilar. Asosan zamona viy grafik 
adapterlar hajmi 256 Mbaytdan ortiq bo‘lgan shaxsiy videoxotiralari 
bilan jihozlangan bo‘lib, tizimga AGP porti yoki PCI Express x16 
interfeysi orqali ulanadi.
Platada videoxotira 7.3-rasmda ko‘rsatilganidek grafik protsessor 
yonida joylashgan bo‘ladi. Videokartada xotira chiplari (odatda, ular 
ikkitadan sakkiztagacha bo‘ladi) ko‘pincha grafik protsessorning bir 
tarafida yoki atrofida joylashgan bo‘ladi. Ular kichkina qora to‘g‘ri 
to‘rtburchak yoki bir xil o‘lchamdagi kvadrat shaklida bo‘ladi.
Zamonaviy videokartalar ko‘pincha 128, 256 yoki 512 Mbayt 
xotiraga ega, bunda DDR2 xotirasi ishlatilgandek, GDDR3 xotirasi 
ham ishlatiladi. Videokartaning xotira sig‘imi qancha katta bo‘lsa, 
shuncha grafik ma’lumotlarni mahalliy saqlash mumkin, ya’ni ularni 
olish uchun kompyuter xotirasiga murojaat qilishga o‘rin qolmaydi.
Taktlash chastotasi, xotira hajmi va shina kengligi bilan farq 
qiluvchi ikkita videokarta orasidan xotira hajmi kichik va kengligi 
katta bo‘lgan shinali videokartani tanlash kerak.