N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Raqamli monitorlar
. Eng oddiy monoxromli monitor faqat oq-
qora tasvirni aks etish imkonini beradi. Raqamli RGB-monitorlar 
(Red-Green-Blue) ham monoxromli, ham rangli (16 xil rang turi bi-
lan) ish tartibini qo‘llaydi.
Analogli monitorlar.
Signallarni analogli uzatish kuchlanishning 
turli darajasi ko‘rinishida amalga oshiriladi. Bu chuqurlik dara jasi 
turli xil bo‘lgan ranglar jilosini shakllantirish imkonini beradi.
Multichastotali monitorlar.
Videokarta qatorning gorizontal 
chastotasiga va kadrlar takrorlanishining vertikal chastotasiga tegishli 
bo‘lgan sinxronlantirish signalini shakllantiradi. Monitor bu qiymat
-
larni tanishi va unga muvofiq ish tartibiga o‘tishi kerak.
Suyuq kristalli displeylar (LCD).
Ularning yaratilishi kompyu-
terlarning og‘irligini va o‘lchamini kamaytirish uchun olib boril-
gan ishlar bilan bog‘liq. Suyuq kristalli displeylarning asosiy kam
-
chiligi tasvirlarni yoki sichqoncha ko‘rsatkichining harakatini tez 
o‘zgartirish imkonining yo‘qligidadir. Bunday ekranlar qo‘shimcha 
yorug‘lik tizimiga yoki tashqi yorug‘likka muhtojdirlar. Bu ekranning 
afzalliklari organizm uchun zararli bo‘lgan spektrlarning sezilarli da-
rajada kamayganligidir.
Gazoplazmali monitorlar.
Gazoplazmali monitorlarda LCD-
ekranlarda bo‘lgan kamchiliklar mavjud emas, ammo elektr ener-
giyani ko‘p iste’mol qiladi.
Sensorli ekranlar guruhini alohida ajratib ko‘rsatish kerak, chunki 
ular nafaqat ma’lumotlarni ekranga chiqarish, balki ularni kiritish im-
konini beradi, ya’ni ular kiritish/chiqarish qurilmalari sinfiga mansub
-
dir. Bu yangi texnologiya uncha keng tarqalmagan. Bunday ekranlar 
kompyuter bilan muloqatning eng oddiy va qisqa yo‘lini ta’minlaydi, 
chunki sizni qiziqtirgan narsani ko‘rsatishingiz yetarli bo‘ladi. Kiri
-
tish qurilmasi monitorning o‘ziga joylashtirilgan bo‘lib, ko‘pincha 
axborot-qidiruv tizimlarida qo‘llaniladi. Monitorlarning asosiy vari
-
antlari 7.1-rasmda: 
a
) elektron nurli nay (ENN); 
b
) suyuqkristalli, 
d
) gazoplazmali ko‘rinishda tasvirlangan.

---

110
Ofisda monitorning texnika xavfsizligini ish joyini ratsional 
tashkil qilish bilan ta’minlash mumkin.
Displeylarda nurlanish monitorning yon va orqa tomonida kuchli 
bo‘ladi. Shuning uchun ko‘rsatma bo‘yicha foydalanuvchining joyi 
boshqa foydalanuvchi monitorining orqa tarafida bo‘lishi tavsiya 
etilmaydi. Videomonitorlar orasidagi tavsiya etilayotgan masofa: orqa 
tomoniga 2 metrdan va yon tomoniga 1,2 metrdan kam bo‘lmasligi 
kerak. Shaxsiy kompyuterlar joylashgan xona yetarli darajada keng 
bo‘lishi va havosi har doim yangilanib turilishi lozim. Bitta displey 
uchun joylashish maydonining minimal sanitar me’yori 6 m
2
ni tashkil 
qiladi.