N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

bir rangli, 
ko‘prangli va to‘liq rangli 
(rangli) turlarga bo‘lish mumkin (5.2-
rasm).
5.1-rasm. 
Bosmaga chiqarish qurilmalarining tasvir elementlarini 
shakllantirish ketma-ketligiga qarab tasniflanishi.
79 
12.Skanerlar uchun qanday dasturiy ta’minotdan foydalaniladi?
5-bob. Axborotni hujjatlashtirish vositalari 
Kompyuter xotirasidagi axborotlarni hujjatlashtirishning asosiy vositasi 
printerlar hisoblanadi. Bu ma’lumotlarni ASCII-kodlarini, bitli ketma-ketliklarni va 
ularga mos ravishda belgilarni o‘zgartiruvchi va ularni qog‘ozda qayd qiluvchi 
qurilma – ShK dan axborotni chiqarish qurilmasidir. 
Printerlarning asosiy tavsiflari quyidagilar: 

aniqligi 
(
razreshenie
) – bu bir dyuymda (dpi) joylashgan elementar nuqtalar 
soni, zichligi qancha katta bo‘lsa, tasvir detallari bosmaga shunchalik aniq 
chiqariladi; 

bosma tezligi 
– bu bir soniyada bosmaga chiqariladigan belgilar soni (cps – 
characters per second), varaqli bosmada esa – bir minut bosmaga chiqariladigan 
sahifalar soni (ppm – pages per minute). 
5.1. Printer va bosmaga chiqarish texnologiyalarining
tasniflanishi 
Printerlarni guruh va tiplar bo‘yicha tasniflashda bir qancha tayanch belgilardan 
foydalaniladi. Axborot tashuvchilardagi tasvirlarning elementlarini shakllantirish 
ketma-ketligiga qarab barcha bosmaga chiqarish qurilmalarini uchta asosiy guruhga 
ajratish mumkin: ketma-ket, satrli va sahifali (5.1-rasm). Birinchi guruhga tegishli 
printerlarda elementlarni (nuqtalar, dog‘lar, belgilar) bosmaga chiqarish ketma-ket 
ravishda amalga oshiriladi. Satrli printerlarda tasvir satrma-satr (satrlar bo‘yicha) 
shakllanadi. Sahifali qurilmalarda tasvir betma-bet (butun) shakllanadi. 
Bosmaga chiqarish qurilmasi 
Ketma-ket
Satrli 
Sahifali 
Zarbali harakat 
Zarbasiz harakat 
Zarbali harakat 
Zarbasiz harakat 
Zarbali harakat 
Zarbasiz harakat 
5.2-rasm.