N. Husanov, S. Shokirova, K. Shayxova

Topshiriq. 
Matnni o‘qing, reja tuzing va so‘zlab bering.
 
SUV NOYOB TABIIY BOYLIGIMIZ 
Hozirgi vaqtda atrof-muhit va tabiiy resurslardan foydalanishning eng muhim 
muammolaridan biri aholini yetarli miqdorda toza ichimlik suvi bilan ta’minlashdir. 
Umumiy sanoat korxonalari mavjud suv manbalarining 20%ini tashkil etadi. 
Sanoat ishlab chiqarishdan chiqqan oqava suvlar tarkibida o‘ta zaharli moddalar, 
og‘ir metallar mavjud. Kon–ruda sanoati korxonalari oqava suvlarida og‘ir metallar 
ruxsat etilgan me’yordan 50 barobar, neft undan ham ko‘p uchraydi. Tahliliy 
nazoratga ixtisoslashgan davlat inspeksiyasi mutaxassislari ma’lumotiga ko‘ra, 626 
sanoat korxonalaridan ko‘p miqdorda yetarli tozalanmagan oqavalar chiqib turibdi. 
Ulardagi oqavalarni tozalaydigan qurilmalarning ishlash samaradorligi 50%-
90% o‘rtasidagi quvvat bilan ishlatilmoqda. Bu esa oqava suvlarining ifloslik 
darajasini keskin oshib ketishiga sabab bo‘lmoqda. Nemis olimi G.Libman 
aytganidek, bizning sayyoramizda kishilarning salomat qolishlari uchun texnikaning 
mo‘jizalari emas, balki toza, ichish uchun yaroqli suv yetarli bo‘lishi kerak. 
Sayyoramizning 
3
/
4
qismini okean, dengiz, ko‘l va daryolarning suvi egallagan. 
Ammo iste’mol qilishga yaraydigan toza ichimlik suv miqdori juda oz, yerdagi jami 
suv zahirasining o‘rtacha 0,6 %ni tashkil etadi. 
Qarshi kanali atrofida joylashgan quvurlarning oqavalari kanalga oqizib 
qo‘yilgan. Oqibatda viloyatning quyi qismidagi ko‘p xo‘jaliklarning minglab gektar 
unumdor yerlari zax bosib, sho‘rlanib ketdi. Suv muhofazasining muhim asosiy 
shartlaridan biri – uni tejamli sarflashdir. Suvni tejashda oqava suvlarni yig‘ib uni 
tozalash va qayta ishlatish katta ahamiyatga egadir. Bu ish foydalanadigan suvni 
tejaydi, yerni suv sho‘rlanishi va suvni ifloslanishining oldini oladi. Yapon 
yozuvchisi Xirosi Noma: “Mabodo kelgusida yerda hayot tamom bo‘lsa, u atom 
urushidan emas, suv yetishimovchiligidan bo‘ladi”, - degan edi. Shuning uchun biz 

---

 75
hayot manbai bo‘lgan suvni toza saqlash va ko‘paytirish choralarini ko‘ra olsak, 
kelgusida xalqimizning sog‘lom va farovon turmush kechirishini ta’minlagan 
bo‘lamiz.