N. Hakimov, E. Abdullayev, F. Halimov, A. Xamidova umurtqasizlar zoologiyasidan amaliy mashg’ulotlar

2-ish. Chig’anoqli ildizoyoqlilarni o’rganish. a) Laboratoriya sharoitida tayyorlangan namunalardan, bunday namunaning tayyori bo’lmasa ko’lmak suvining balchig’i yoki uzoq vaqt tozalanmagan akvarium tubidan olingan namunadan bir-ikki tomchi buyum oynasiga tomizilib, qoplag’ich oyna bilan yopiladi. Ayrim hollarda tomizilgan tomchi ancha qalin bo’lsa, qoplag’ichning to’rt burchagiga mumdan yoki plastilindan oyoqchalar yasab, keyin tomchi usti yopiladi.

b) Tayyorlangan preparatni mikroskopning buyum stolchasiga qo’yib, kichik obyektivda obyekt topilib, keyin katta obyektivga o’tkaziladi. Arsellaning chig’anog’ini shakli, soxta oyoqlarining katta kichikligiga, shakli va soniga e’tibor beriladi. Arsellaning chig’anog’i og’izchasidan ikkita, ba’zan uchta kalta barmoqsimon soxta oyoqlar chiqib turadi.

c) Arsellaning preparatda qanday holatda turganligini chig’anoqning ko’rinishidan bilish mumkin. Agarda u og’izcha tomoni bilan substratga qaragan bo’lsa, chig’anoq doira shaklda, yon tomoni bilan turgan bo’lsa, zamburug’ qalpoqchasiga o’xshaydi. Yosh arsellaning chig’anog’i tiniq va rangsiz yoki och sarg’ish rangda bo’ladi. Bunday chig’anoq orqali sitoplazmadagi ovqat hazm qilish va qisqaruvchi vakuolalarni hamda ikkita yadroni ko’rish imkoni bo’ladi.

g) Mikroskopning katta obyektivida ko’rilgan gavda shakli, tuzilishi, soxta oyoqlarning holati va soni kabilar daftarga chizilib, ifodalab qo’yilishi kerak.