N. B. Yahyoxonov h. I. Allayorov

 

 

---

 

19 

3-ilova 

“Sotuv kanallarini samarali boshqarish” mavzusi bo‘yicha kirish qismini yozish 

tartibi 

Kurs  ishi  mavzusining  dolzarbligi.

  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti 

Shavkat  Mirziyoyev  tomonidan  qabul  qilingan  “O‘zbekiston  Respublikasini  yanada 

rivojlantirish  bo‘yicha    Harakatlar  strategiyasi  to‘g‘risida”gi  Farmonida  olib 

borilayotgan  islohotlar  samarasini  yanada  oshirish,  davlat  va  jeamiyatning  har 

tomonlama  va  jadal  rivojlanishi  uchun  shart-sharoitlar  yaratish,  mamlakatimizni 

modernizatsiya  qilish  hamda  hayotning  barcha  sohalarini  liberallashtirish  bo‘yicha 

ustuvor  yo‘nalishlarni  amalga  oshirish  maqsadida  2017-2021  yillarda  O‘zbekiston 

Respublikasini  rivojlantirishning  beshta  ustuvor  yo‘nalishi  bo‘yicha  Harakatlar 

strategiyasi  tasdiqlandi

1

.  Ushbu  Harakatlar  strategiyasida  iqtisodiyotni  rivojlantirish 

va liberallashtirishning ustuvor yo‘nalishlari alohida o‘rin egallaydi. 

Ishlab  chiqarishni  modernizatsiya  qilish,  texnik  va  texnologik  yangilash  va 

sanoat  tarmoqlarining  raqobatbardoshligini  oshirish  bo‘yicha  kompleks  chora-

tadbirlarning  amalga  oshirilishi  natijasida  bugungi  kunda  sanoat  mahsulotlari  va 

iste’mol  tovarlari  ishlab  chiqarish  hajmi  oshib  bormoqda.  Natijada  tayyor 

mahsulotlarni  ichki  va  tashqi  bozorlarda  samarali  sotilishini  ta’minlash  vazifasi 

muhim masalaga aylanib bormoqda. 

Marketingning  eng  muhim  va  ajralmas  tarkibiy  qismi  –  mahsulotni  sotish  va 

taqsimlash hisoblanadi. Bu jarayonda tashkiliy nuqtai nazardan eng murakkab vazifa 

– ishlab chiqarilgan mahsulotni iste’molchiga yetkazishdir. 

Sotish tarmog‘i yakka iste’molchilar yoki foydalanuvchilar ixtiyoriga tovarlar 

yoki  xizmatlarni  taqdim  etish  maqsadida  raqobatli  ayriboshlash  jarayonida  ishtirok 

etayotgan  hamkorlar  tomonidan  shakllantirilgan  struktura  sifatida  aniqlanishi 

mumkin. 

Bu 

hamkorlar 

ishlab 

chiqaruvchilar, 

vositachilar 

va 

pirovard 

foydalanuvchilar  –  haridorlardir. Har  qanday  sotish  kanali  ayriboshlash  uchun  zarur 

bo‘lgan  ma’lum  bir  funksiyalar  to‘plamini  bildiradi.  Bizga  ma’lumki,  har  qanday 

ishlab  chiqarish  iste’mol  bilan  tugallanishi  kerak,  shuning  uchun  sotish  muammosi 

yangi tovarni yaratish bosqichidayoq hal qilinadi. 

Shiddatli raqobat muhiti sharoitida jahon mamlakatlari iqtisodiyoti tajribasidan 

ma’lumki, biznesning muvaffaqiyati faqatgina sifatli mahsulot ishlab chiqarish bilan 

ta’minlanmaydi.  Bugungi  kunda  samarali  biznes  yuritish  uchun,  jahon  bozorining 

yuqori  talablariga  javob  beruvchi  sifatli  mahsulotlarni  ishlab  chiqarish 

muvaffaqiyatning faqat yarminigina tashkil qilsa, qolgan ikkinchi yarmini esa sotish 

mahorati  hamda  servis  xizmatisiz  tasavvur  qilish  qiyindir.  Ishlab  chiqarilgan 

mahsulotga iste’molchi qiziqishini uyg‘ota bilish kerak. Bunda yuqori darajada sotish 

va servis xizmat ko‘rsatish muhim o‘rin egallaydi. 

Bularning  barchasi  sotuv  kanallari  tomonidan  amalga  oshiriladigan  vazifalar 

hisoblanadi.  Shuning  uchun  har  bir  ishlab  chiqarish  korxonasi  o‘z  mahsulotlarini 

samarali  sotilishini  tashkil  qiladigan  sotuv  kanallarini  shakllantirishi  ham  muhim 

masalalardan biri hisoblanadi. 

                                                           

1

 

Ўзбекистон  Республикаси  Президентининг  “Ўзбекистон  Республикасини  янада  ривожлантириш  бўйича 

Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сон Фармони//”Халқ сўзи”, 2017 йил 8 феврал

 

---

 

20