N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Gipotalamus 
— ko‘rish do‘ngligining pastki tomonida joyla­
shadi, uchinchi miya qorinchasi devorini hosil qiladi. Gipotala- 
musda kulrang do‘nglik, gipofiz va so‘rg‘ichsimon tana farqlanadi. 
Kulrang do£nglik — ko‘rish nervi kesishmasi orqasida katta miya 
oyoqchalari o‘rtasida joylashadi va vegetativ markaz bo lib xizmat 
qiladi. U ko‘rish do'ngligi va hidlov miyasi bilan birikadi. Kulrang 
do‘nglikning o‘rta qismida uchinchi miya qorinchasining pastki
347

---

devorini qayrilmasi ko'rinishida voronka shokilasi joylashadi, 
voronka shokilasidan pastda kulrang do'nglik nafis devorli voronka 
hosil qiladi.
Gipoftz 
— dumaloq tanacha shaklida, yuqoridan pastga tomon 
birmuncha siqilgan; unda uncha katta bo‘lmagan markaziy bo‘shliq 
bo‘lib, u uchinchi miya qorinchasi bilan qo'shiiadi. Gipofiz ichki 
sekretsiya bezi bo'lib, bir qancha gormonlar ajratadi. U uch: miya, 
oraliq va bezli qismlarga boiinadi.
So‘rg‘iehsimon tana 
— kulrang do‘nglikning orqasida joyla­
shadi. U tutam orqali hidlov miyasi, ko'rish do'ngligi va to‘rsimon 
tuzilmalar (substansiya) bilan bog'ianadi.
0 ‘rta miya 
— katta miya oyoqchalari, to'rt tepalik plastinkalari 
va qopqoqdan tashkil topgan. 0 ‘rta miyaning bo'shlig'i silviev 
yoki miya suv yo'liga aylangan. Suv yo'lining devorida markaziy 
kulrang modda joylashadi.
Katta miya oyoqchalari 
- ikkita yo'g'on valik ko'rinishida 
ko'ruv yo'li va voroliev ko'prigi o'rtasida bosh miyaning pastki 
yuzasida bo'rtib chiqadi. O'ng va chap oyoqchalar o'rtasida oyoq- 
chalararo egat joylashadi. Oyoqchalardan ko'zni harakatlantiruvchi 
nerv boshlanadi. Oyoqchalar po'stloq va ko'rish do'ngligini o'rta, 
rombsimon va orqa miya bilan bog'lovchi o'tkazuvchi yo'ilardan 
tuzilgan. Oyoqchalarning qalinligiga qarab bosh miya po'stlog'ining 
rivojlanganlik darajasini baholash mumkin.