N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

♦ Chanoq va orqa oyoq arteriyalari 
(89, 90-rasmlar)
Tos bo‘shlig‘i organlariga va orqa oyoqqa qon qorin aortasidan 
dumg‘azaning o‘rta, yonboshning ichki va tashqi arteriyalari 
bo‘ylab tushadi.
Dumg‘azaning o‘rta arteriyasi 
qorin aortasining davomi bo‘lib, 
qoramolda kuchli rivojlangan. U qorin aortasini dumg'aza sohasida 
yonboshning tashqi va ichki arteriyalarini hosil bolganidan keyin 
ajraladi. Undan 4 juft dumg‘azaning lateral arteriyalari va bir juft 
dumning lateral arteriyasi ajraUb chiqadi.
Dumg‘azaning lateral arteriyalari dumg‘aza va dum sohasining 
muskullari va terisini qon bilan ta’minlaydi va dumg‘aza kanaliga 
orqa miya va uning pardasi uchun orqa miya tarmog‘ini beradi.
Dumning lateral arteriyasi juft, dumning yuqorigi va pastki 
arteriyalariga bo‘linadi.
Dumg‘azaning o ‘rta arteriyasi birinchi dum umurtqasidan 
boshlab dum arteriyasi sifatida boradi.
Yonboshning ichki 
yoki 
chanoq arteriyasi 
oltinchi bel umurt­
qasi ostida qorin aortasidan ajraladi va dumg‘aza-quymich payi 
ostidan orqa tomonga yo‘naladi. Chanoq arteriyasidan kindik, 
yonbosh-bel, sag‘rining old, bachadonning orqa arteriyalari, 
yopuvchi muskul tarmog‘i va jinsiy a’zoning ichki arteriyasi 
ajraladi.
Kindik arteriyasi 
faqat siydik pufagidan yuqori qismga qon 
o'tkazuvchi boMib qoladi va siydik pufagida pufakning oldingi 
arteriyasi sifatida tarmoqlanadi. Kindik arteriyasining boshlanish 
qismidan buqada urug‘ yo£lining ingichka arteriyasi, sigirda esa
309

---

juda yo‘g‘on, bachadonning o‘rta arteriyasi chiqadi. Bachadonning 
o‘rta arteriyasi bachadonning old va orqa arteriyalari bilan anas- 
tomoz hosila qiladi va u homiladorlik davrida kuchli kattalashadi.