N. A. Mamadjonova O’simlikshunoslikning biologik asoslari

 
Tuproqqa talabi.
G’o’za turli xil tuproqlarda ham o’sa oladi. Biroq hamma 
tuproqlar g’o’za uchun to’liq yaroqli bo’lavermaydi. Tuprog’i har xil, lekin sharoitlari 
bir xil bo’lgan yerlardagi g’o’zalardan mo’l hosil olish uchun turli miqdorda mehnat 
va materiallar sarflashga to’g’ri keladi. 
Madaniy qatlami qalin, eskidan sug’orilib kelinayotgan yerlardan yuqori hosil 
olinsa, yer osti shag’al va qum qavat yuza joylashgan yerlardan ham yaxshi parvarish 
qilingandagina yuqori hosil olish mumkin.
Mexanik tarkibi qumoq yerlar ham ancha ma’qul hisoblanadi. G’o’za uchun 
og’ir tarkibli tuproqlar uncha qo’lay emas, ammo yaxshi parvarish qilganda mo’l hosil 
yetishtirish mumkin. 
SHo’rlangan yerlar g’o’za uchun yaroqli emas. Tuproqda Sl - 0,12-0,14 %, SO
4
–0,5-0,6 % , qattiq qoldiq 1,4 % ga yetganda o’simlik qurib qoladi. Sl - 0,015- 0,034 

---

66 
%, SO
4
– 0,200–0,300 %, qattiq qoldiq 0,400-0,700 % bo’lganda g’o’za zaif 
rivojlanadi. SHo’r yerlarda g’o’za yetishtirish uchun, albatta, sho’r yuvish tadbirlari 
o’tkaziladi. 
G’o’za uchun yer osti suvining chuqurligi 3 m dan past bo’lganligi ma’qul, suv 
yuza joylashgan yerlarda g’o’za kuchli o’sib, ko’sakning ochilishi kechikadi.
 
 
G’o’za navlari 
Namangan-77., Toshkent–6., S-6524., S-6530. Oqdaryo–5..Oqdaryo-6. YUlduz. 
S-4727. Buxoro–6. 175-f. SHarof –75. Omad.,Navbahor. Gulbahor. Mehr. An-
chillaki-1. CHimboy-3010. «An–Bayovut-2», «S-2609» Armug’on.
O’g’itlash tizimi.
Bedapoyadan keyin dastlabki ikki yilda azotli o’g’itni 
qo’llash normasi fosforli o’g’itga qaraganda kamroq bo’ladi. Ular o’rtasidagi o’zaro 
nisbat (N: P) 1:1,3 yoki 1:1,5 ga bo’lishi kerak. Keyingi yillarda esa bu nisbat (N: P) 
1:0,7–0,8 ga tenglashadi. O’tloq va o’tloq-botqoq tuproqlarda N: P nisbati 1:1,5 ga 
teng bo’lgani maqsadga muofiqdir. 
G’o’zani oziqlanishi uchun mo’tadil sharoitni ta’minlash, uning o’sishi va 
rivojlanishini tezlashtirish uchun bo’z tuproq sharoitida, belgilangan hosilni e’tiborga 
olgan holda, azotning quyidagi me’yorlari gektariga kg hisobida tavsiya etiladi: 
hosildorlik gektariga 15-20 s bo’lganda 100 kg, 20-25 s bo’lganda 150 kg, 25-30 
sentnerda 200 kg, 30-35 sentnerda 250 kg, 35-40 setnerda 300 kg, 40-45 sentnerda esa 
350 kg belgilanadi.