N a m a n c a n d a V l at universitkti viaxkamon q o d I r j o n o d I i j o n o V i c h d I n s h u n o s L i k

Adventistlar 
firqasi. 
Adventistlar 
(lot.-voqe 
b o ’lish) 
protestantsizm sektasi. Sekta XIX asming birinchi yarmida AQShda 
vujudga kelgan. 
Uning asosichisi 
Uilyam M iller (1782-1849) 
“Muqaddas yozuvlar va 1843 yilda yozilgan Isoning ikkinchi marta 
voqe bo’lishi” hamda uning shaxsan 1000 yillik hukmronligi haqida 
tarix dalillari» kitobida Bibliya tarkibiga kiradigan payg’ambarlar 
kitoblariga suyanib, Isoning ikkinchi marta kelishiga doir o’zi belgilagan 
muddatni asoslashga uringan. Bu fikr AQShda mayda burjuaziya 
tomonidan qo’llab-quwatlandi. Ular payg’ambaming kelishiga muddat 
o ’tib ketsa ham bari-bir ishonaveradilar. Adventistlar bir nechta 
b o ’laklarga bo’linib ketdi. Ular orasida “ettinchi kun adventistlari” eng 
yirigidir. Ular ta ’limotida ham Isoning ikkinchi marta qaytib kelib 1000 
yil hukmronligi boshlanadigan kunning yaqinligiga ishonish mavjud. 
Ular oxiratga ham ishonadilar. Adventistlar insoniyat tarixi Iso va 
shayton o ’rtasidagi abadiy kurashdan iborat, bu kurash shaytonning 
halokati bilan tugaydi, xalos b o ’lishning birdan-bir yo’li adventistlar 
e’tiqodini qabul qilishdir, deb hisoblaydilar. Adventistlar jonning 
o ’lishiga ishonadilar. Ulaming fikriga ko ’ra, Iso qaytib kelishi bilan jon 
tana bilan birga qaytib qo’shilib, tirilish ro’y beradi. Erdagi hayot xuddi 
shunga tayyorgarlik uchun berilgan. Adventistlar shanba kunini dam 
olish kuni deb hisoblaydi, o ’z daromadlarining o ’ndan bir qismini 
cherkovga tuhfa qiladilar. Adventistlar o ’z noshirlik organlariga, ko ’plab 
shifoxonalariga ega bo’lib, aktiv messionerlik faoliyati olib boradilar. 
Ular o’z cherkovlariga 1863 yili asos solganlar. Amerika, Afrika, 
Rossiyada 3 milliondan ko’proq adventistlar bor.
Baptistlar 
firqasi. 
Baptist 
(yun.-suv 
bilan 
cho’qintirish) 
protestantizmdagi sektalardan biri b o ’lib, XVII asrda paydo b o ’lgan. 
Uning asoschilari Gollandiyaga qochib borgan ingliz mahalliy cherkov 
va jamoalarinig avtonomik printsipining himoya qiluvchilari b o ’lib, 
1611 yilda “Amsterdam va Gollandiyada yashab turgan inglizlarning
69

---

diniy bayonnomasi”da yangi ta’limot ta ’riflab berilgan. Unda bolalami 
voyaga etganda cho’qintirish ko’zda tutilgan. Baptistlar din erkinligini 
e ’tirof etishi, cherkovni davlatdan ajratishni talab qilgan mayda 
burjuaziya radikal qismining manfaatlarini ifoda etgan. 1612 yilda 
Angliyada, 1639 yili esa Shimoliy Afrikada birinchi baptistlar jamoasi 
vujudga kelgan. Baptistlar Bibliyani diniy ta’limotning yagona manbai 
deb hisoblaydi. Isoga ishonganlaming hammasini xudo xalos etadi, deb 
ishonadilar. Baptistlar ruhoniylaming oddiy dindorlar bilan xudo 
o ’rtasida vositachi bo’lishini inkor etadilar, alviyolami, ikonalami, 
muqaddas murdalarga sig’inishni ham tan olmaydilar. Baptistlarda 
cho’qintirish, non va vino totish asosiy muqaddas marosimlardir. Bu urf- 
odatlami bajarish Isoga sadoqatning ramzidir. Hozirgi vaqtda Amerika, 
Afrika, Osiyo, Evropa,