|
Oyoq ostinda qoldim deb dema voy,
Bo ‘lur chin kosa ко ‘p tepku yesa toy.
Y um ushlarim ko ‘paygandan k o ‘paydi.
Shoirjon
uchinchi, A diba endigina birinchi sinfga borardi. Bola-
lami m aktabga eltib, darsdan so ‘ng yana uyga olib
kelish, ulam ing qom ini to ‘y g ‘izish yo lg ‘iz o ‘zimning
zim m am da b o ‘lib qoldi. B a’zan onajonim ga tashlab
ishdan qaytgunim cha k o ‘z-quloq b o ‘lib turishlarini
so‘rayman. Bir kuni m aktabga borsam, kelinoyim
bolalam i uyiga olib ketm oqchi b o iib , q o ‘n g ‘iroq chali-
nishini poylab o 'tirgan ekan. Q o'rqqanim dan tilim ay-
lanmay esankirab turgan bir m ahalda m enga yaxshi
m uom ala qilib, yelkam ga urib k o ‘rishib ham q o ‘ydi.
Ketayotganida sizlab: - T o g‘angizning ahvollari yax-
shimi, - deyishidan boshim osm onga yetdi. Xayriyat,
insofga kelibdi, - deya xursand b o ‘ldim. B o ‘lib o ‘t-
gan voqeani oqizm ay-tom izm ay to g ‘am ga aytib ber-
gandim, beparvo q o ‘l siltab kulib qo ‘yaqoldi. Keyin
bilsam buning sababi butunlay boshqa yoqda, b o g ‘-
chaga viloyatdan tekshiruv kelib, m udim ing «ish»larini
obdan taftish qilgan, yakunda ancha-m uncha kam omad
aniqlangach, bosar-tusarini bilm ay qolgan kelinoyim -
ning popugi pasayib, ipakday m uloyim tortib qolgan
ekan.
M aktabdan kelsam , eshigim iz oldida shalog‘i chiq-
qan eski «M oskvich» turibdi. M ashinada Dilbar ke
linoyim zavxozi Shunqor degan yigit bilan k o ‘zlari
to‘rt b o ‘lib meni kutib o ‘tirishgan ekan. K elinoyim ning
xayollari parishon, nim adandir sarosim da rang-ro‘yi
ham bir alpozda edi. «Oltin sariq, shayton yana mal-
laroq» deganlariday, u kungi d ag ‘d ag ‘alam ing ham masi
y o ‘ldan ozdirguvchi shu ikki buzg ‘uchining ishi b o ‘lib
ko ‘rindi. Tilla taqinchoqlarsiz ruhi sinib m ung‘ayib
qolgandek edi, g o ‘yo. Tinchlikm i? - deyishim bilan u
ko ‘zlariga yosh oldi. T og ‘am ning uyga borm ayotgani,
kechasi bolalari q o ‘rqishayotganini bahona qilib, Ola-
parni olib ketm oqchi ekanligini aytdi. Shu paytgacha
q o ‘rqm agan, endi nega... N im a deyishga hayron b o ‘lib
eshikni ochdim. Begona sharpani payqab tinim siz
vakillayotgan it chaqirilm agan m ehm onlam i k o ‘rdi-
yu, bir yom onlikni sezganday irillganicha eski tandir
tagidagi uychasiga kirib ketdi. Shunqor aka q o ‘lidagi
xaltadan kattagina suyak chiqarib jonivom i erkalatib
chaqira boshladi. H amon norizo g ‘ingshiyotgan it su-
yakka qarab ham q o ‘ymadi. Endi u bir uchi sirtm oq
qilib bog‘langan arqonni kaltak ayrisiga ilib, uning
boshidan o ‘tkazm oqchi b o ‘ldi. Buyam foyda berma-
di. Jahlga mingan O lapar tayoqni tishlab, g ‘ajib tash-
layverdi. K elinoyim m enga ayyorona jilm ayib:
- Davronjon, o ‘zingiz bir y o ‘lini qiling, sher. Axir
jiyanlaringiz: Itimizni olib keling, - deb xarxasha
qilishyapti, uka.
Men nodon bola uning o g ‘zini to ‘ldirib sher de-
yishidan to ‘g ‘risi erib ketdim. Qolaversa, to g ‘amning
undan ajrashib ketgisi y o ‘q. Q aytanga xursand b o ‘ladi.
- Sizlar tashqariga chiqib, m ashinada o ‘tira turing-
lar. 0 ‘zim chaqiram an, - dedim. Y illar davom ida To-
g ‘am ga sadoqat bilan xizm at qilgan, o g ‘ir kunlarida
yonidan bir qadam ham jilm agan sodiq d o ‘stga nis-
batan xiyonat qildim. H iyla bilan aldab b o ‘yniga
sirtm oq soldim. U sotqinligim ni payqaganday xomush
tortdi. M ungli k o ‘zlarida yosh yiltiradi. M en gumroh
esa bunga e ’tibor bermadim. U stom on ayolning shirin
so ‘zlariga, m akriga uchdim. Shunqor aka chopib kelib
arqondan tutdi. K elinoyim m am nun jilm aydi. It bir
210
qadam ham bosm aym an, deganday oyog‘ini yerga tirab
irillaganicha turib oldi.
- Ehtiyot b o iin g , tishlab olmasin, - dedim itning
boshini ayyorona silayotgan zavxozga qarab.
- Tishlamaydi. Shuni bilib q o ‘yginki, uka, it degan
jonivor ju da sezgir b o ‘ladi. U iti bor odamni hech qa-
chon qopmaydi.
Boshqa ilojini qilolm agach, orqasidan urib, sud-
ray boshladik. Shu pallada hech birim iz kutm agan
favqulodda hodisa yuz berdi. O lapar xuddi gapirayot-
ganday g ‘alati bir ovoz chiqardi-da, birdan b o ‘shashib
yerga ag ‘anadi. O g‘zidan tirqirab qon otildi. Shoshib
qoldik. N im a b o ‘lganini anglagunim izcha silkinib-
silkinib jo n taslim qildi. It ataylab tilini chaynab
yubordim i yoki tig ‘iz paytda bexos tishlab oldimi,
bunisi m enga qorong‘i. N im a b o ‘lganda ham u o ‘l-
di. Tarvuzi q o ‘ltig‘idan tushgan kelinoyim shitob
bilan m ashinaga o ‘tirib j o ‘nab qoldi. T a ’bim tirriq
bo‘lib, ishgayam borm adim . Kechki payt Zokir bilan
O lapam ing jasadini aravachaga yuklab, dalaning bir
chetiga olib borib k o ‘mdik. Bu borada o ‘zim ni aybdor
his qilib uch-to‘rt kun hushim ni y ig ‘olm ay yurdim.
- Q aysarlik qilmay, jim gin a uyiga ketaverganida
o ‘lm asmidi, - deganim da to g‘am:
- D ilbar itni jinidan battar yom on k o ‘radi. U ma-
hallar O lapar endi-endi ko ‘zini ochgan, dumalab-
dumalab yuradigan kuchukcha edi. A rzim agan guno-
hi uchun jizzaki opang uni tayoq bilan urib o ‘ldirib
qo‘yishiga sal qolgan. 0 ‘shanda yurak oldirib q o ‘ygan-
mi, rahm -shafqatsiz «babov»ning yaqiniga sira y o ‘la-
madi, - dedi.
K elinoyim ning itni olib ketishdan asosiy maqsadi
butunlay boshqa ekanligi keyinroq oydinlashdi. Och-
ko‘z m udir o ‘z q o ‘l ostida ishlaydigan Sadbarg ismli
tarbiyachini ham aldab, o ‘z jinoyatiga sherik qilgan.
S o ‘roq berayotgan ayolning janjalkash eri m ast holda
kunora b o g ‘chaga kelib: Seni o ‘ldiraman! - deb to ‘po-
lon k o ‘tarayotgan ekan. U shundan q o ‘rqib, O lapam i
uyiga boylab q o ‘ymoqchi b o ‘lgan.
Tez orada m azkur ish sudda batafsil ko ‘rib chiqildi.
Jinoyatchilar topgan-tutganini sotib, kam iga qarz-qavola
bilan kam om adni to ‘lagan b o iish la rig a qaram ay, davlat
m ulkini noqonuniy o ‘zlashtirishda ayblanib, Dilbar
kelinoyim ga uch yil, (ikki yil m obaynida rahbarlik
lavozim iga tayinlam aslik sharti bilan) tarbiyachiga bir
yarim yil m ajburiy xizm at jazosi belgilandi. X o ‘jalik
ishlari bo 'y ich a m udir o ‘rinbosari Shunqor aka jarim aga
tortilib, egallab turgan vazifasidan ozod etildi.
G ina-kuduratlam i yuvib, suvlar oqib o ‘taverdi. To-
g ‘am ga uy berilganini eshitgan kelinoyim uning bola-
jo n va rahm dilligidan yana ustalik bilan foydalandi.
Farzandlari otasini sog‘inganini bahona qilib, erining
oldiga b o ‘zchining m okisiday qatnay boshladi. Ke-
yinchalik or-nom usni bir chetga surib, o ‘zi ham sha-
harga k o ‘chib ketdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
