Muxandislik texnologiyalar

ZANJIR KISMI UCHUN OM QONUNI:

Zanjir qismida tok kuchi kuchlanishga tug’ri proportsio­nal va qarshiligiga teskari proportsional:

Bunda: U — kuchlanish; R —qarshilik; I—tok kuchi. Kuchlanish zanjir qismida butunlay sarf qilinadi. Shuning uchun bu kuchlanish ni zanjir qismidagi kuchlanishning tushishi deyiladi.

JOUL-LENTS QONUNI

Elektr toki elektr zarrachalarning yo’nalgan harakatidan iboratdir. Harakatlanayotgan zarrachalar moddaning ionlari yoki molekulalari bilan to’qnashgan vaqtda zarrachaning kinetik energiyasining ma’lum qismi ionlarga yoki molekulalarga o’tadi. Buning natijasida o’tkazgich qiziydi. Shunday kilib, elektr energiya issikdik energiyaga aylanadi va bu energiya o’tkazgichni qizitishga sarflanib, atrof muhitga tarqaladi.

Issiqlikka aylanuvchi elektr energiya:
yoki kal.Demak, o’tkazgichda tok ajratib chiqargan issiqlik miqdori tok kuchi kvadratiga, o’tkazgichning qarshiligi va tokning o’tish vaqtiga proportsionaldir. Bu qonun Joul-Lentsqonuni deyiladi.
Elektr tokining issiqlikka aylanish xususiyati kavsharlagichlarda, elektr pechlarda, dazmollarda, saqlagichlarda va boshqalarda ishlatiladi. 


Elektr zanjirlari (EZ) nazariyasining Asosiy tushunchalari

Elektr zanjiri - elektr (radio) elementlari va o’tkazgichlarning majmuasi bo’lib, undagi elektromagnit jarayonlarni elektr yurituvchi kuch (EYUK - e), kuchlanish (u) va tok (i) bilan tushuntirish mumkin. Bunda

e, u, i- oniy qiymatlar.

( i= – elektr tok- zaryadlangan zarrachalarning tartibli (yo’nalti-rilgan) harakati ).

Tokning musbat yo’nalishi

( shartli yo’nalish):

(zajim-qisqich)

Elektr tokning shartli musbat yo’nalishi – manbaning “+” qisqichdan uning “-“ qisqichgacha tashqi zanjirida va manbaning “-“ qisqichdan uning “+” qisqichgacha manba ichida (tok “aylanadi”).