Muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday iqtisodiy tizimning bunday holati hayoliydir

2008-2013 yillarda erishilgan asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar 
 
Asosiy makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlar, % da 
2008 
yil 
2009 
yil 
2010 
yil 
2011 
yil 
2012 
yil 
2013 
yil 
Yalpi ichki mahsulotning o’sishi 
9,0 
8,1 
8,5 
8,3 
8,2 
8,0 
Sanoat mahsulotning o’sishi 
12,7 
9,0 
8,3 
6,3 
7,7 
8,8 
Xizmat ko’rsatish hajmi 
21,3 
12,9 
13,4 
16,1 
15,0 
13,5 
Chakana savdo aylanmasi 
7,2 
16,6 
14,7 
16,4 
13,9 
14,8 
Davlat byudjetining bajarilishi 
+1,5 
+0,2 
+0,3 
+0,4 
+0,4 
+0,3 
Inflyatsiya darajasi 
7,8 
7,4 
7,3 
7,6 
7,0 
6,8 
Iqtisodiyot bo’yicha o’rtacha ish 
haqining oshishi 
40,0 
40 
32 
26,5 
26,5 
20,8 
Aholi jon boshiga real 
daromadlarning o’sishi 
23,0 
26,5 
23,5 
23,1 
17,5 
16,0 
 

---

 
149 
 
Iqtisodiy  o’sishning  salbiy  oqibatlaridan  biri  aholini  ijtimoiy,  mulkiy 
tabaqalanishi  kuchayishi  hisoblanadi.  Shuning  uchun  xam  davlat  aholi  turli 
qatlamlarini himoya qilish maqsadida ijtimoiy siyosatlarni olib boradi. 
Daromadlar  darajasi  bo’yicha  tabaqalanishni  aniqlash  uchun,  dastlab,  aholi 
daromadlari  miqdori  aniqlanadi.  Aholi  daromadi  ish  haqi,  dividentlar  va 
foizlardan, shuningdek, transfert to’lovlaridan tashkil topadi. Daromadlar kengroq 
ma’noda pulsiz yoki imtiyozli narxlarda axoli oladigan tovarlar va ta’lim, sog’liqni 
saqlash,  uy-joy  kommunal  xo’jaligi,  transport  va  boshqa  xizmatlar  bo’yicha 
imtiyozlar ko’rinishidagi to’lovlarni ham o’z ichiga oladi. 
Ish  haqi,  dividentlar  va  foizlarni  ishlab  chiqarishda  bevosita  qatnashganlar 
daromadlar 
taqsimlanishi 
natijasida 
oladilar. 
Davlat 
daromadlarning 
taqsimlanishiga ish haqining eng kam miqdorini qonuniy ravishda o’rnatish orqali 
ta’sir  ko’rsatadi.  Eng  kam  ish  haqi  ushbu  mamlakatda  tarkib  topgan  turmush 
sharoitiga bog’liq bo’lib, eng kam iste’mol byudjetb asosida aniqlanadi. 
Davlat daromadlarning qayta taqsimlanishini asosan ikki xil tayanch vositalar 
yordamida amalga oshiradi: 
1. Soliq tizimi; 
2. Transfert dasturlari. 
Davlat  transfert  dasturlaridan  tashqari  yana  bir  qator  nodav  lat  va  jamoat 
dasturlari  ham  mavjud.  Davlat  va  nodavlat  tashkilotlari  transfert  dasturlarining 
barcha  turlari  yagona  maqsadga,  ya’ni,  aholi  daromadlarini  tenglanggirishga 
yo’naltirilgan. 
Daromadlar  taqsimlanishining  tengsizligini  ifodalash  uchun  ko’p  hollarda 
Lorents egri chizig’i grafigidan foydalaniladi. 

---

 
150