Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

Xorazmda Junaidxon boshchiligidagi harakat va uning o‗ziga xos xususiyatlari.
 Junaidxon 
rahbarligidagi qurolli guruhlar uzoq yillar davomida qizil armiyaga qarshi kurashdi. Uning o‗shinlari 
sa
捯
da turkman va o‗zbeklardan tashqari qozoq va qoraqalpoqlar ham ko‗pchilik edi.  

---

404 
 
Ko‗hna  Urganch,  Ilyali,  Toshhovuz,  Mang‗it,  Qo‗shko‗pir,  Chimboy,  Qo‗ng‗irot  va 
To‗rtko‗lda  harakat  qilgan  o‗nlab  sardorlarning  guruhlari  qizil  askarlarga  jiddiy  zarba 
bergan.Junaidxon  tarix  sahifalarida  murakkab  va  ziddiyatli  shaxs  sifatida  bitilgan.  Uning  faoliyati 
ham  shaxsiyatidek  keskin  va  fojiali,  zafarli  va  qayg‗uli  kechdi.  Avval  Rossiya  imperiyasi  va  Xiva 
xonligiga  qarshi  kurashgan  Junaidxon  1918-yil  o‗rtalaridan  e‘tiboran  qizil  askarlarga  qarshi 
mustaqillik uchun jangga kirgan edi.  
Ahmad Zaki Validiy o‗zining ―Xotiralar‖ kitobida Junaidxonni ―Rossiya hukmronligi oldida 
bo‗yin egishni xohlamagan davlat qahramoni‖ sifatida ta‘rifagan edi. 
1922-yil  ko‗klamida  Junaidxon  Xorazmda  o‗z  faoliyatini  yanada  kuchaytirdi.  Bu  paytda 
uning  qo‗shinlari  soni  15000  nafar  yigitdan  iborat  bo‗lib,  ular  bolsheviklarga  qarshi  tura  oladigan 
jiddiy  kuchga  aylangan  edi.  Masalan,  1922-yil  aprel  oyida  Junaidxon  qo‗shinlari  Porsu  shahri  va 
uning  atroflarini  qizil  askarlardan  ozod  qilishdi.  Ko‗hna  Urganch  yonidagi  qishloqlarda  ham  ular 
shiddatli janglar olib bordilar. 
 
―...  Turkiston  marvaridi  bo‗lgan  Farg‗ona  ikki  yildan  ortiqroq  vaqtdan  beri  qonli  urush 
maydoni  holatidir...  Bu  yerdagi  sovet  hokimiyati  ilk  tuzilish  davrida  rus  va  yerli  ishchi,  dehqon 
ommalarini  o‗ziga  tortish  o‗rniga  mehnatkash  xalqni  o‗zidan  uzoqlashtirish  uchun  qo‗lidan 
kelgancha harakat qildi... Bu yerda harakat qilgan qizil askar qismlari, inqilobni himoya qilgan ba‘zi 
rahbarlar yerli mehnatkash xalqning tub manfaatlari bilan hisoblashmadi, uning arz-u dodiga quloq 
solmadi.  Bosmachilik  harakati  shu  asosda  vujudga  keldi.  Bosmachilar  –  oddiy  qaroqchilar  emas. 
Shunda ularni tez yo‗q qilish mumkin bo‗lar edi‖.