Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

Buxoro  Xalq  sovet  respublikasining tashkil topishi.
1918-yil  mart  voqealari  va amirlik  
hamda  tevaragidagi   ijtimoiy-siyosiy  jarayonlarning  borishi Buxoro  davlatini  chuqur tanazzulga  
duchor  etdi. Rossiya shaharlariga  yuborilgan  ko‘plab miqdordagi   qimmatbaho mollar   sotilmay  
omborxonalarda  taxlanib  qoldi.Buning  evaziga    Rossiyadan    keltiriladigan    mahsulotlar    kelishi  
to‘xtab  qoldi.  Buxoroning  Rossiya    bilan  savdo-sotiq    aloqalaridagi    bu  xil    o‘zgarishlar    uning 
iqtisodiy    hayotiga,  aholi    turmush    darajasiga      salbiy  ta‘sir    ko‘rsatdi.  Bu  esa  xalq    norozilik  
harakatlarining    kuchayishiga  olib  keldi.Amirning  Rossiya    Federatsiyasiva  Sovet    Turkistoni  
tomonidan  o‘z davlatiga nisbatan tahdid   va hujumi xavfi  kuchayib borishiga  javoban  o‘z  harbiy  
qo‘shinini    tinmay    ko‘paytirishga  urunishi  ham        aholi    yelkasiga    og‘ir  yuk    bo‘lib  

---

400 
 
tushayotgandi.Shuningdek,  amirlikning    muxolifatchi  va  inqilobchi    kuchlarga    nisbatan    shafqatsiz  
xatti-harakatlari    ham    siyosiy      tanglikni    kuchaytirayotgandi.  Bundan  esa    qo‘shni    Turkistonning  
sovet  matasaddilari   ustomonlik bilan  foydalanishga   urindilar. Ular Buxorodan  son-sanoqsiz  oqib 
kelgan  inqilobiy  va demokratik   kayfiyatdagi    kuchlarni  ishga  solib, ularning  tashkilotlarining  
tuzilishiga yordam  berib, moddiy va  ma‘naviy  quvvatlab, ―Buxoro inqilobi‖ ni   tayyorlab bordilar. 
   
Yosh    buxoroliklar    partiyasi    ishlab    chiqqan    dasturda    tez  vaqt    ichida    feudal-  mustabid  
tuzumni    tugatish,  mamlakatda  demokratik    respublikka    tuzish    va  keng  xalq  ommasining    tub  
manfaatlarini  ko‘zlab  bir  qancha   ijtimoiy- demokratik   o‘zgarishlarni  amalga oshirish  vazifalari   
bayon  etilgan edi.  
   
Yosh    buxoroliklar    tashabbusi    bilan    1920-yil    iyunidan      Toshkentda    chiqa  boshlagan  
―Uchqun‖  gazetasida  ham ilg‘or   demokratik   g‘oyalar ilgari   surildi. Buxoro  xalqini   amirning  
mutlaq   tuzumini  ag‘darib  tashlash  uchun faol   kurashga  da‘vat  etib  borildi. 
    
Gap  Buxoro    amirligini    ag‘darish,  xalq  hokimiyatchiligini  tashkil    qilish,  demokratik  
o‘zgarishlar  to‘g‘risida  borar ekan,  bunda sovet   hukmdorlarining   asl  maqsadlari   nimadan iborat  
edi ? Ularning muddaolari  mahalliy  xalq kurashchilarini  ishga solib, amirlikka  qarshi  harakatga   
safarbar  etish      edi,  ularning    tashabbusidan    foydalanib,  sovet  qo‘shini    bilan  Buxoroga    ochiq   
hujum  uyushtirish  edi.Negaki  sovet tomoni  ustomonlik  bilan ishlab  chiqqan  rasmiy  hujjatlar  va  
yo‘l- yo‘riqlarda  amir  Buxorosiga   qarshi kurash boshlash  tashabbusi  faqat  mahalliy  ―inqilobchi‖  
kuchlar tomonidan    bo‘lishi  kerakligi   alohida   ta‘kidlangandi.