Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

 
 
O'sha  davrda  sovet  jamiyatining  siyosiy  tizimiga  pariiya.  turli  darajadagi 
Sovet  organlari.  kasaba  uyushmalari,  komsomol  (yoshlar  tashkilotlari)  kirardi. 
Tizimning  asosiy  ustuni  pariiya  hisoblangan.  U  o‗zini  rahbarlik  qiluvchi  va 
yo'naltiruvchi  kuch  hisoblab,  Sovetlar  va  jamoat  tashkilotlariga  o‗z  irodasini  amalda 
zo'rlik bilan o'tkazib kelardi. 
1959- yil  15-martda  O'zbekiston  Kompartiyasi  Markaziy  Komiteiining  birinchi 
sekretari lavozimiga Sharof Rashidov (1917 1983) saylandi. U bu lavozimda umrining 
oxirigacha samarali taoliyat ko'rsatdi.  
Sharof  Rashidov  atoqli  davlal.  siyosat  va  jamoat  arbobi  hamda  mashhur 
yozuvchi  bo'lgan.  1917-yil  7-noyabrda  Jizzaxda  tug'ilgan.  U  1950  1959-yillarda 
Sharof  Rashidov  O'zbekiston  SSR  Oliy  Soveti  Prczidiumining  raisi  sifatida  o'zidan 
yaxshi taassurot qoldirdi. 
U  iste‘dodli  tashkilotchi  va  mohir  rahbar  edi.  Sh.  Rashidov  rahbarligida 
O'zbekiston  iqtisodiyoti  va  madaniyatini  rivojlantirishda  muayyan  muvaffaqiyatlar 
qo'lga  kiritildi.  Paxtachilikni  rivojlanlirish,  yangi  yerlarni  o'zlashtirish,  1966-yildagi 
zilziladan so‗ng Toshkentni qayta tiklashnishiga u ko‗p kuch-quvvat   va 
g'ayratini 
sarfladi.  Toshkent  metropoliteni  qurilishi  uning  tashabbusi  bilan  boshlangan. 
Metropolitenning birinchi navbati (9 ta bekat) 1977-yil noyabrda ishga tushirildi. 
1959  1970-yillarda  Yodgor  Nasriddinova,  1970  -  1978-yillarda  Nazar 
Matchonov. 1978 1983-yillarda Inomjon Usmonxo'jayev O'zbekiston SSR Oliy Soveti 
Prezidiumi raisi lavozimlarida faoliyat ko'rsatdi. 
1959- 1961 -yillarda Orif Alimov, 1961- 1971 - yillarda Rahinonqul Qurbonov, 
1971  -1984-yillarda  Normuhammadi  Xudovberdiyev  O'zbekiston  SSR  Ministrlar 
Sovetining raisi lavozimida mehnat qildilar. 
Yodgor  Nasriddinova  Qo'qonda  tug'ilgan  bo‘lib,  komsomol  va  partiya 
organlanda rahbar lavozimlarida ishlagan. U nafaqat O'zbekistonda yoki SSSRda balki 
butun Sharqda parlament raisi bo‘lgan birinchi ayoldir. Yo.Nasriddinova 1970 - 1974-
yillarda  SSSR  Oliy  Soveti  Millatlar  Sovetining  raisi  lavozimida  ham  faoliyat 
ko'rsatgan. 
\  XX  asruing  60  80-y  illarida  avvalgi  davrlarga  nisbatan  xalqning  turmush 
darajasi  nisbatan  yaxshilandi,  uning  moddiy  ahvolida  ijobiy  o‗zgarishlar  yuz  berdi. 
Shahar  va  qishloq  aholisi,  xususan.  qishloqlarda  yashovchi  o'zbek  oilalari  yangi  uy-
joylar qurdi. Xonadonlarda televizor, muzlatkich. kir yuvish mashinalari hamda yengil 

---

378 
 
avtomobillar paydo bo'lgan. Yashash zerikarli bo‗lmay. hayotdan zavqlanish va lazzat 
olish  paydo  bo'ldi.  O'zbek  xalqining  to‗y-hashamlari  ham  dabdabali  o‘ta  boshladi. 
Biroq  bu  davrda  ham  ma'naviyatga  kuchli  zarar  yetkazilgan.  Ayniqsa,  O'zbekiston 
iqtisodiyoti Markaz manfaatlariga to'la bo'ysundirilgan. 
Bu  davrda  O'zbekistonda  turli  sanoat  korxonalari  qurilgan,  yangi  shahar  va 
posyolkalarga  asos  solingan.  Mirzacho'l,  Surxon-Sherobod  va  Qarshi  cho'lining 
o'zlashtirilishi natijasida ekin maydonlari kengaygan. 
KPSSning  rahbarlik  roli  va  hokimiyatning  joylardagi  siyosiy  organlari.  Sovet 
jamiyatida davlat boshqaruvi organlari turli darajadagi Sovetlar bo'lgan. Oliy Sovetdan 
boshlab  qishloq  sovetlarigacha  bo'lgan  organlar  mehnatkashlar  manfaatlarini  himoya 
qilishlari kerak edi. Aslida esa bunday bo'lmagan. 
1977-yil  7-oktyabrda  qabul  qilingan  SSSRning  yangi  Konstitutsiyasi  milliy 
respublikalar  huquqini  rasmiy  chekladi  va  Markazga  keng  vakolatlar  olib  berdi.  Bu 
konstitutsiya  KPSS MK  Bosh sekretari  va  SSSR Oliy  Soveti Prezidiumi  raisi  Leonid 
Brejnev  (1906  1982)  rahbarligida  tayyorlandi  va  mamlakatda  rivojlangan  sotsialistik 
jamiyat qurish nazariyasini ilgari surdi. 
Sovetlar  va  jamoat  tashkilotlari  huquqlarining  cheklanganllgi.  O'zbekistonda 
ham  xuddi  butun  Ittifoqda  bo'lgani  singari  mehnatkashlar  deputatlari  tuman,  shahar, 
viloyat  Sovetlari  hamda  respublika  Oliy  Soveti  ikkinchi  darajali  masalalarni  ham 
partiya  komitetlaridan  ruxsat  olmasdan  hal  qila  olmas  edi.  Xo'jalik  rahbarlari  o'z 
muammolari  bilan  Sovetlaming  ijroiya  komitetlarini  chetlab  o'tib  partiya  organlariga 
murojaat  qilar  edi.  Aholining  ijtimoiy-maishiy  masalarga  doir  shikoyat  va  takliflari 
ham partiya komiteilari tomonidan ko'rib chiqilardi.