Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

2.4-rasm. Moy nasosi turlari.
a) tashqi ilashgan shesternyali. b) ichki ilashgan shesternyali. v) rotorli. 1-yetakchi shesternya; 2-nasos qobig‘i; 3-keluvchi quvur; 4-yetaklanuvchi shesternya; 5-o‘q; 6-chiqish quvuri; 7-ajratiluvchi sektor; 8-yetaklanuvchi rotor; 9-yetakchi rotor.
Ichki ilashgan shesternyali moy nasoslari (2.5-rasm,a) mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan engil avtomobillarda qo’lanilmoqda. Bu turdagi moy nasoslari bevosita dvigatelning tirsakli valiga o’rnaniladi. Nasos shesternyalari tishlar soni har xil bo’lib, ular eksentrik joylashganligi uchun, keng joyida moyni qabul qilib olib, toraygan joyida moyni bosim bilan tizimga haydaydi. Moy nasosining tuzilishi 2.4-rasmda ko’rsatilgan.



2.5-rasm. Moy nasosining tuzilishi.
a- ichki ilashgan sheshternyali; 1-reduksion klapan tig’ini; 2-tig’in zichlagichi; 3-reduksion klapan prujinasi; 4-plunjer; 5-moy nasosini mahkamlash bolti; 6-nasos korpusi; 7-bosim pasayish signalizatsiyasi; 8-tirsakli valning old salnigi; 9-etaklovchi shesternya; 10-etaklanuvchi shesternya; 11-korpus qopqog’I; 12-qopqoqni mahkamlash bolti; korpus zichlagichi; 14-saqlash klapani; 15- o’rnatish vtulkasi; b- tashqi ilashgan sheshternyali; 1-moy nasosining sheshternyalari; 2- reduksion klapanning zoldori; 3- reduksion klapanning prujinasi.
Bunday moy nasoslari (7.5-rasm,b) poddon ichida (MAH, Isuzu va h.z), yoki blok tashqarisida (ZIL-130 va h.z) o`rnatilgan bo`ladi. Tiko,Damas,Nеksiya ,VAZ-2108 dvigatеllarida moy nasosi (6.5-rasm,a) tirsakli valga o`rnatilgan. Tirsakli valning aylanishlarining ortishi natijasida nasos moyni kеragidan ko`p haydaydi, shunda rеduksion klapan ochiladi va ortiqcha moyni yana nasosga qaytaradi. Rеduktsion klapan bosimi 4,5kg/sm2 ga (Heksiya), yoki 2,5..3,0 kg /sm2 ga (Damas) rostlangan.
Benzinli dvigatellarda tizimdagi moyning bosimi 0,3…0,5MPa, dizellarda esa 0,5…0,7MPa bo‘ladi. Tizimdagi moy bosimini belgilangan me’yoridan ortib ketmasligini rеduksion klapan ta’minlaydi.
Respublikamiz hududida ekspluatatsiya qilinayotgan O‘zDEU yengil avtomobillarida motor 35 moyini almashtirish har 10 000 km dan so‘ng tavsiya qilinadi. Zavod ko‘rsatmasiga muvofiq UzDEU yengil avtomobillarida SAE 5W/30, SAE 10W/30, SAE 10W/40 va SAE 15W/40 sinfidagi motor moylaridan foydalanish tavsiya etiladi.