Мутахассислик фанларини ущ1тиш


 Олий таълим муассасасида педагогик мулокотнинг урни



Download 3,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/59
Sana23.04.2022
Hajmi3,47 Mb.
#575429
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   59
Bog'liq
Mutaxassislik fanlarini o\'qitish metodikasi

6.4. Олий таълим муассасасида педагогик мулокотнинг урни
Педагогик мулокот - мулокотнинг уз хусусиятларига эга 
булган, айни пайтда инсоннинг бошка инсонлар билан узаро 
таъсири шакли сифатидаги мулокот учун хос булган умумий 
психологик конуниятларга б^йсунадиган алохида шакли булиб, 
коммуникатив, интерфаол ва перцептив компонентлардан ташкил 
топади. Педагогик мулокот - тарбия ва таълим максад хамда 
вазифалари амалга ошишини таъминлайдиган ва педагог билан 
таълим олувчиларнинг узаро хамкорлиги характерини белги- 
лайдиган восита ва методлар жами. Педагогик 
психология 
сохасига оид тадкикотлардан маълумки, педагогик кийинчилик- 
ларнинг катта кисми укитувчиларнинг илмий-методик тайёргар- 
лигидаги камчилик ва нуксонлар эмас, балки купрок касбий- 
педагогик мулокот сохасидаги деформация (бузилиш) лар билан 
боглик.
Педагогик мулокот мазмуни ва тузилиши: семинар, имтихон, 
синф, курс иши (лойихаси) ёки реферат химояси. Укитувчининг 
талабалар билан мулокотидан ташкил топади. Бирок мулокот бу 
билан чекланмайди. М улокотннг ута мухим томони бир инсонинг 
киёфасини бошкасида «мухрлаш», узини бошкаларга хамкор- 
ликдаги фаолият оркали траисформациялашга интилиш саналади. 
Бу энди шахсий мулокот. Мулокотдаги кишилар узининг турмуш
122


тарзи билан уртоклашиш, хар икки томонни кизиктирган, 
тулкинлантирган кайсидир ходисани мухокама килишга интилади. 
Бу - укитувчи ва таълим олувчининг хамкорликдаги фаолиятда 
шахсий узаро хамкорлигини англатади. 
Шу маънода, 
мулокот 
укув-тарбиявий вазифаларни хал килишнинг жуда мухим воситаси 
сифатида майдонга чикади. Укитувчи ва таълим олувчилар 
жамоасининг продуктив (махсулдор) мулокотини ташкил этмасдан 
туриб, дидактик ва педагогик ОТМ нинг асл тарбиявий вазифа- 
ларини сермахсуллик билан хал этиб булмайди.
Мулокот куйидаги хусусиятларга эга:
1. Укув вазифаларини хал клиш воситаси сифатида.
2. Тарбиявий жараённинг ижтимоий-психологик таъминоти 
тизими сифатида.
3. Укитувчи ва таълим олувчиларнинг таълим тарбия 
мужассамлашган узаро муносабатларини ташкил килиш усули ва 
шахсни хамда ижодий индивидуалликни тарбиялаш жараёни 
сифатида.
Демак, ОТМ укитувчиси мулокот жараёнининг ташаббускори 
ва рахбари сифатида гавдаланади. Бу жараён мохияти педагог 
билан талабалар жамоасининг узаро таъсири тизими, усул ва 
куникмаларидан иборат. Бу узаро таъсир мазмунини ахборот 
алмашиш, укув-тарбиявий таъсир, узаро муносабатларни ташкил 
этиш ва педагог шахсини таълим олувчиларга трансляциялаш 
ташкил килади.
ОТМ мактабдан таълим ва тарбия мазмуни, уларнинг 
шакллари узгариши билан ажралиб туради. 
ОТМ нинг асосий 
вазифаси - мутахассис шахсини шакллантириш. 
Укитувчи ва 
талабаларнинг мулокоти хам айни шу максадга буйсундирилади. 
ОТМ «укитувчи - талаба» бугинидаги педагогик мулокот тизими 
мактабдагидан уларнинг бир касбга мансублиги 
билан сифат 
жихатидан фарк килади. Бу хамкорликдаги сермахсул фаолиятга 
халал бурадиган 
ёшга оид тусикларни бартараф этишга куп 
жихатдан кумаклашади. ОТМ педагогик мулокот тизимида икки 
омил бирлашади:
1) бошловчи - эргашувчи узаро муносабатлари;
2) таълим олувчи ва таълим берувчининг хамкорлигига 
муносабатлар.
Айнан шу 
ижтимоий-психологик 
стержень ОТМ даги 
муносабатларга алохида эмоционал махсулдорлик бахш этади.
123


Фаолиятда шерикликни англамасдан туриб, талабаларни мустакил 
ишга жалб килиш, касбга кизиктириш, шахснинг касбга умумий 
йуналганлигини тарбиялаш мушкул.
«Укитувчи-талаба» 
ва 
«талаба-талаба» 
муносабатларига 
талабларни куйидаги тарзда ифодалаш мумкин:
- тарбиявий жараённи ташкил килишда хдмкорлик ва эргашиш 
омилларининг биргаликда амал килнши;
- корпоративлик, коллегиаллик, педагоглар билан касбий 
умумийлик рухини шакллантириш;
- педагогик мулокот тизимининг ривожланган уз-узини 
англашга йуналтирилиши ва бу билан авторитар тарбиявий 
таъсирни бартараф этиш;
- талабаларнинг касбга кизикишидан таълим ва тарбияга 
рахбарлик омили хамда педагогик ва тарбиявий иш асоси сифатида 
фойдаланиш.
Бундай 
услуб 
жуда 
мухим 
иккита 
омил 
таъсирида 
шаклланади:
- илмга, укув фанига берилганлик;
- илмий изланиш сохасини педагогик таъсир, педагогик туйгу 
деб аталмиш хусусият материалига айлантиришга интилиш.
Бундай услубни шакллантириш ОТМ учун типик саналган 
карама-каршиликни енгиш билан боглик. Илмий ва педагогик 
фаолиятни 
бириктириш 
педагогик 
мулокотнинг 
ижтимоий- 
психологик тузилишида мухим урин тутади.
Дустона кайфият, хайрихохлик (у хам меъёрида булиши, кур- 
курона «ошначиликка» айланиб кетмаслиги керак), 
касбий 
вазифаларга умумий берилганлик таълим жараёни амалга ошадиган 
хиссий кайфиятни ташкил килади. Укитувчи ва талабалар узаро 
муносабатларининг ахлокий-психологик асослари аста-секинлик 
билан шаклланади. Улар таълим олувчиларнинг хаётий, укув, 
ижтимоий тажрибаси; ОТМ, кафедра анъаналари; утказувчининг 
педагогик йуналганлиги каби куплаб омилларга боглик.
Олий мактаб педагогикасига оид тадкикотлардан маълумки, 
олий укув юртига укишга кирган ёшлар психологик таснифларига 
кура бирданга талаба булиб колмайди. Дастлаб укув фаолияти, 
назоратнинг янги шакллари, ижтимоий макомга мослашиш руй 
беради, бунда оиладан ажралганлик, янги маиший шароитлар уэ 
сузини айтмасдан колмайди. Биринчи курс талабалари билан
124


профессор-укитувчиларнинг 
узаро 
муносабатларининг 
тугри 
тизимини шакллантириш фавкулодда мухим.
Укитувчи билан укувчилар уртасидаги мактабга хос узаро 
муносабатларни ОТМ га максадга номувофик кучириш талабалар 
билан 
укитувчиларнинг 
муносабатларини 
кенгайтиришнинг 
кейинги жараёнига жиддий халал беради, баъзан хатто педагогик 
мулокотни деформациялайди.
ОТМ нинг бошловчи педагоги учун таълим максадларига 
оптимал тарзда мос келадиган талабалар билан мулокотнинг уз 
индивидуал услубини излаш мухим вазифа саналади. 
Уни 
шакллантиришга кумаклашадиган усуллар куйидагилардан иборат: 
талабаларни 
тадкикотчилик 
фаолиятининг 
дастлабки 
шаклларига жалб килиш;
- талабаларнинг шахсий ижтимоийлашуви учун хамкор- 
ликдаги мулокот шаклларини яратиш, кафедра йигилишларида
конференцияларда, ахоли орасида утказиладиган маърузаларда 
иштирок этиш;
- хамкорликдаги илмий-тадкикот ишлари;
- биргаликдаги регламентланмаган норасмий алокалар, фан, 
санъат, касб, китоблар ва бошкалар хакидаги сухбатлар;
- профессор-укитувчилар таркибининг талабалар буш вактини 
ташкил килишдаги иштироки (курик-танловлар, олимпиадалар, 
давра сухбатлари).
Педагогик таъсир тизимли ва узлуксиз булиши, таълимга 
йуналтирилган таъсирдан илмий-изланишлисига, расман регла- 
ментланган мулокотдан норасмий-ишончли мулокотга 

Download 3,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish