Mustaqillik yillarida qoraqalpog`iston davlatchiligi taraqqiyoti

Agrar islohotlar

Qoraqalpog`istonda mehnatga layoqatli aholining asosiy qismi qishloqda istiqomat qiladi. Mustaqillik yillarida boshqa sohalar qatorida agrar sektorda ham iqtisodiy qayta qurish, bozor munosabatlariga o`tish ro`y berdi. Qishloq xo`jaligi ilgarigidek, o`lka iqtisodiyotining yetakchi tarmog`i bo`lib qoldi. 1997-yil 1-yanvar holatiga respublikada 263 ta qishloq xo`jalik korxonasi faoliyat ko`rsatdi. Nodavlat sektorining jami ishlab chiqaiilgan mahsulotdagi ulushi 98,3 foizni tashkil etdi. Ayrim qishloq xo`jalik mahsulotlari, jumladan, paxta yetishtirishda nodavlat korxonalarining hissasi 97,9 foizni, donchilikda 98,1 foizni, kartoshkachilikda 99,7 foizni, sabzavotchilikda 98,8 foizni, polizchilikda 100 foizni, go`sht yetishtirishda 98,9 foizni, sut va tuxum ishlab chiqarishda 99,4 foizni, qorako'1 teri va jun yetishtirishda 100 foizni tashkil etdi.

Mustaqillik yillarida respublikada pilla, g`alla, paxta, sholi va boshqa qishlpq xo`jaligi mahsulotlari yetishtirishga alohida e'tibor qaratildi. Jumladan, 2003-yilda o`lkada 568 tonna pilla, 9 ming 746 tonna g`alla yetishtirildi. Dehqonchilikda ekin maydonlarining tarkibi o`zgardi. Mazkur yilda rejadagi 8,0 ming gektar o`rniga 91,5 ming gektar paxta, 55,0 ming gektar o`rniga 61,0 ming gektar yerga sholi ekildi.

Respublika oziq-ovqat majmuasida shaxsiy yordamchi xo`jaliklarning bissasi tobora ko`payib bormoqda. Qoraqalpog`istonda dehqon fermer xo`jaliklarini tashkil etish bo`yicha yetarli tajriba to`plandi. Masalan, EllikqaFa tumanida dehqonlarga yer, ishlab chiqarish vositalari va yetishtirilgan mahsulotlarga egalik qilish imkonini berish maqsadida mavjud 14 ta jamoa xo`jaliklari dehqon-fermer xo`jaliklari uyushmasiga aylantirildi. Dehqonlarga meros qilib qoldirish huquqi bilan yerlar uzoq muddatga ijaraga berildi. Ana shu tajribani ma'qullab, O`zbekiston hukumati yerni uzoq muddatga ijaraga berish bo`yicha maxsus qaror qabul qildi.

1991-2003-yillarda investitsiya faoliyatida sezilarli o`zgarishlar ro`y berdi. Kapital qurilishda korxonalarning mablag`lari hisobidagi qurilishlar hajmi ko`payib, byudjet mablag`ining hissasi kamaydi.