Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Marketing bo‘yicha qiziqarli faktlar 
 
1.
Ko‘pincha kompaniyalar, masalan Hall Mark kompaniyasi tovarlari 
sotilishini tezlashtirish maqsadida ma’lum bir kelishilgan (belgilangan) 
davrda ma’lum bir tovarlariga yuqori narx belgilaydi va xaridorlar ushbu 
tovarlarni qimmat tovar, deb hisoblaydi. Kompaniya biroz vaqt o‘tgandan 
so‘ng chegirma narx qo‘yadi. Shopogoliklar(tovar sotib olishga ishtiyoqmand 
odamlar) esa ana shunday chegirmalarni qidirib yuradi va tovarlarni arzon 
sotib olyapmiz, deb hisoblaydi. Sotish qiyin bo‘lgan tovarlar shu yo‘l 
orqali sotiladi. Masalan, tovar qiymati 50 $ ni tashkil etsa, maksimal 
darajada 75 $ deb narx belgilab qo‘yadi va xaridor ushbu qimmat tovarni 
narxi arzonlashtirilgan, deb hisoblaydi va 50 % chegirmadan so‘ng ulgurji 
sotadi. 
2.
Kompaniya tovar sotilishini tezlashtirish uchun ma’lum bir vaqt 
ichida sun’iy defitsit bunyod etib sotiladigan mahsulot hajmini kamaytirilgan 
miqdorda belgilaydi va narx bir necha baravar ko‘tariladi. Ma’lum 
belgilangan davr kelgandan so‘ng tovar hajmi ko‘paytiriladi va oldingi narx 
bilan sotiladi. Bu esa o‘z-o‘zidan tovar xaridining oshishiga olib keladi 
(masalan, 1 oy belgilanib, shu davr ichida 45000 dona tovar 3$ sotilishi 
rejalashtirilgan bo‘lsa, ma’lum davrda belgilangan vaqtdan so‘ng 80000 dona 
tovarni bozorga oldingi arzon narxda 1,5 $ lik narxda chiqaradi, tovar sotilish 
hajmi ko‘payadi. 
3.
Marketologlar 
tomonidan 
supermarketlarda 
tajriba 
sinovi 
o‘tkazilganda aravacha (kard)larni 1,5 baravarga kattalashtirilganligi sababli 
xarid savati 19,1% ga ko‘tarilgan. 
4.
Kompaniyalar o‘zi ishlab chiqargan mahsulotlarni o‘zaro nisbatda 3 
ta tur bilan pozitsiyalaydi. 
GOLD 
BRONZA 
SILVER 
a)
GOLD – oltin. 
Maksimal narx. Bu tovar qimmat, omborda yo‘q. 
Ushbu tovarni kompaniya faqat namuna uchun sotib oladi.