Mustaqillik yillarida maktabgacha ta’lim tizimini rivojlantirish tamoyillari va asosiy yo'nalishlari

Maktabgacha ta'lim muassasasi - maktabgacha yoshdagi bolalar ijtimoiy tarbiya maskani
Maktabgacha ta'lim muassasasi uzluksiz ta’lim tizimining birinchi bosqichi, jamiyatning eng muhim ijtimoiy zaminidir. Maktabgacha ta'lim muassasi bolalarni tarbiyalash va rivojlantirish, ularni maktabga tayyorlashda yetakchi o'rin tutadi.
Barcha turdagi maktabgacha ta'lim muassasalari O'zbekiston Respublikasi Prezidentining «2017 - 2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora- tadbirlari to'g'risida»gi 2016-yil 29-dekabrdagi PQ-2707-son qaroriga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qarori asosida tashkil etiladi.
Davlat maktabgacha ta'lim muassasasida ta’lim mazmuni maktabgacha ta’limga qo'yiladigan davlat talablariga asosan ishlab chiqilib, O'zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan yoki tavsiya qilingan dasturlar bilan belgilanadi.
Davlat maktabgacha ta'lim muassasasining ish tartibi va bolalarning ushbu muassasada bo'lish vaqti davlat maktabgacha ta'lim muassasasining ustavi va muassisning qarori bilan belgilanadi.
Davlat maktabgacha ta’lim muassasasida besh kunlik ish haftasi uchun, qoida tariqasida, quyidagi ish tartibi j oriy etiladi:
12 soatli;

5. 
   soatli;
   

9 soatli;

4. 
   soatli.
   

Davlat maktabgacha ta’lim muassasasi joylashgan hududda yashaydigan aholi talablaridan kelib chiqib, davlat maktabgacha
muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo'limlari tomonidan mazkur Nizomning 1-ilovasida keltirilgan shaklda beriladigan yo'llanmalari asosida amalga oshiriladi.
Muassislari boshqa tashkilotlar bo'lgan davlat maktabgacha ta'lim muassasalariga bolalarni qabul qilish ularning muassislari tomonidan belgilanadigan tartibda amalga oshiriladi. Bo'sh o'rinlar mavjud bo'lgan taqdirda, ushbu davlat maktabgacha ta’lim muassasalari bolalarni maktabgacha ta’lim muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo'limlarining yo'llanmalari bo'yicha shartnoma asosida qabul qilishi mumkin.
Maktabgacha ta’lim muassasasiga bolalarni qabul qilishda quyidagilar:
■S I va II guruh nogironlari;
■S ko'p bolali oilalarning bolalari;
S harbiy xizmatchilarning bolalari;
S talabalar va pedagoglarning bolalari;
S chin yetim va ota-ona qaramog'idan mahrum boigan bolalar davlat maktabgacha ta’lim muassasasiga qabul qilishda imtiyozlardan navbatsiz foydalanadilar.
Imtiyozlardan foydalanuvchi bolalarning ota-onalari imtiyoz berilishi uchun asos bo'ladigan hujjatlarni qabul komissiyasiga taqdim etadilar.
Davlat maktabgacha ta'lim muassasalarining mudirlari tomonidan davlat maktabgacha ta’lim muassasasidagi mavjud bo'sh o'rinlar haqida qabul komissiyasiga har oyning birinchi sanasidan kechikmay yozma ma'lumot kiritiladi.
Bo'sh o'rinlar haqidagi ma’lumot davlat maktabgacha ta'lim muassasasining mudirlari tomonidan imzolanadi va ularning to'g'riligi va o'z muddatida kiritilishi uchun davlat maktabgacha ta’lim muassasasi mudiri shaxsan javob beradi.
Davlat maktabgacha ta'lim muassasasining har bir
guruhidagi bola soni me'yori kamida 20 nafar bo'lishi, biroq 25 nafardan ortiq bo'Imasligi lozim.
Guruhlarni boshqa yoshdagi guruhdan o'tgan bolalar bilan to'Idirish o'quv yili oxiridan yangi o'quv yiliga qadar (iyun, iyul, avgust oyida), yangi qabul qilinayotganlar bilan to'ldirilishi o'rinlar bo'shashiga qarab amalga oshiriladi.
Davlat maktabgacha ta'lim muassasasida o'quv yili har yili 2 sentyabrdan boshlanadi, keyingi yilning 1 iyunida tugallanadi va yangi o'quv yili boshlangunga qadar sog'lomlashtirish davri davom ettiriladi.
Tarbiyalanuvchilar soni davlat maktabgacha ta'lim muassasasi quvvatidan ortiq bo'lgan davlat maktabgacha ta'lim muassasalariga bolalarni qabul qilishni vaqtincha to'xtatish hududiy davlat sanitariya-epidemiologiya nazorati markazi tomonidan berilgan xulosaga ko'ra maktabgacha ta’lim muassasalari faoliyatini metodik ta'minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo'limlari huzuridagi qabul komissiyasining qarori asosida amalga oshiriladi.
Tarbiyalanuvchilar soni belgilangan me'yordan kamaygan yoki bolalarni qabul qilish uchun sanitariya qoidalari, normalari va gigiyena normativlariga muvofiq shart-sharoit yaratilgan taqdirda, hududiy davlat sanitariya-epidemiologiya nazorati markaziga xabar bergan holda maktabgacha ta'lim muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo'limlari huzuridagi qabul komissiyasining roziligi bilan davlat maktabgacha ta'lim muassasalariga bolalar qabul qilinadi.
uchun badal to'lovlari;

III. Xulosa

Maktabgacha ta’lim muassasasiga bolalar 3 yoshdan boshlab 6-7 yoshgacha tuman (shahar)lar hokimliklarining qarorlari bilan tashkil etilgan maktabgacha ta'lim bo'limlari huzuridagi qabul qilish komissiyasi tomonidan tegishli tibbiyot xulosasi hisobga olingan holda qabul qilinadi. Qabul komissiyasining faoliyat ko'rsatish tartibi belgilangan tartibda O'zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlanadi.
Muassislar mahalliy davlat hokimiyati organlari bo'lgan Maktabgacha ta’lim muassasasiga bolalarni qabul qilish komissiyasining qaroriga binoan maktabgacha ta'lim bo'limla- riningyo'Ilanmalari asosida amalga oshiriladi.
Muassislari boshqa organlar bo'lgan maktabgacha ta'lim muassasalariga bolalarni qabul qilish ularning muassislari tomonidan belgilanadigan tartibda amalga oshiriladi. Bo'sh o'rinlar mavjud bo'lgan taqdirda ushbu Maktabgacha ta'lim
muassasalari bolalarni maktabgacha ta’lim bo'limlarining yo'llanmalari bo'yicha lozimnoma asosida qabul qilishi mumkin.
Maktabgacha ta’lim muassasasiga bolalarni qabul qilish tartibi muassis tomonidan belgilanadi. Quyidagi bolalar:

• 
  I va II guruh nogironlari;
  
• 
  ko'p bolali oilalarning bolalari;
  
• 
  harbiy xizmatchilarning bolalari;
  
• 
  talabalar va pedagoglarning bolalari Maktabgacha ta’lim muassasalariga qabul qilishda imtiyozlardan foydalanadilar.
  
• 
  Ixtisoslashtirilashtirilgan yo'nalishi:
  
• 
  Ixtisoslashtirilgan maktabgacha ta'lim muassasasi yuridik shaxs hisoblanadi, O'zbekiston Respublikasining Davlat gerbi tasviri tushirilgan va o'z nomi davlat tilida yozilgan muhrga, mustaqil balansga, O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining g'aznachiligida byudjet va byudjetdan tashqari shaxsiy g'azna hisobvaraqlariga ega bo'ladi.
  

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Karimov I.A. O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li. T., «O’zbekiston», 1992.

2.O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T., «O’zbekiston», 1992.
3.Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T., «O’zbekiston», 1997.
4.Karimov I.A. Qayta qurishning birinchi va asosiy yo’nalishlari. T., «O’zbekiston», 1990.
5.Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – T.: “Ma’naviyat”, 2008.
6.Karimov I.A. O’zbekiston demakratik taraqqiyotning yangi bosqichida. – T.: “O’zbekiston”, 2005.
7.Karimov I.A. O’zbekistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo’li. – T.: “O’zbekiston”, 2007.
8.O’zbekiston SSRning Mustaqillik Deklarasiyasi. T., «O’zbekiston», 1991.
9.O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning 1991 yil 31-oktyabrda O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining navbatdan tashqari sessiyasida so’zlagan nutqi. (Xalq so’zi, 1991, 3-sentyabr).
10.Usmonov Q., Sodiqov M. va b. O’zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida. T., «O’qituvchi», 1996.
11.Xujamberdiyev Yo. O’zbeklar ishi. T., «Yozuvchi», 1990.

12.O’zbekistonning yangi tarixi. 2-kitob. O’zbekiston sovet mustamlakachiligi davrida. T., «Sharq», 2000, 624-659 betlar.

13.Murtazayeva R.H. va b. O’zbekiston tarixi (Ma’ruzalar matni). T., 2000, 502-543 betlar.
14. Usmonov Q., Sodiqov T. O’zbekiston tarixi (1917-1991 yil-lar) .T:Sharq, 2003.
15. O’zbekiston tarixi 10-sinf uchun darslik “Sharq” 2000 yil.