Mustaqil Respublikamizning ishlab chiqarish sohalari va jamiyat taraqqiyotining, iqtisodiy islohatlarning amalga oshishida energetika sohasining salmog‘i kattadir

Xisoblanayotgan bo‘lim	Obekt nomi	Soni	YUklamasi			YO.I.K (Kyo)
Xisoblangan YUklamasi
Rk=kVt	Rt=kVt	Rk= kVt		Rt=kVt
1	0-1	1 xonali uy/	4	0,7	0,8	0,75		2,1		2,4
2	1-2	1 xonali uy/	8	0,7	0,8	0,75		4,2		4,8
3	2-3	1 xonali uy/	12	0,7	0,8	0,75		6,3		7,2
4	3-4	1 xonali uy/	16	0,7	0,8	0,75		8,4		9,6
5	4-5	1 xonali uy/	20	0,7	0,8	0,75		10,5		12
0		L1-Liniyadagi umumiy yuklamalarni xisoblaymiz						10,5		12
1	0-1	1 xonali uy/	4	0,7	0,8	0,75		2,1		2,4
2	1-2	1 xonali uy/	8	0,7	0,8	0,75		4,2		4,8
3	2-3	1 xonali uy/	12	0,7	0,8	0,75		6,3		7,2
4	3-4	1 xonali uy/	16	0,7	0,8	0,75		8,4		9,6
5	4-5	1 xonali uy/	20	0,7	0,8	0,75		10,5		12
		L2-Liniyadagi umumiy yuklamalarni xisoblaymiz						10,5		12
1	0-1	2 xonali uy/	4	1,4	1,6	0,75		4,2		4,8
2	1-2	2 xonali uy/	8	1,4	1,6	0,75		8,4		9,6
3	2-3	2 xonali uy/	12	1,4	1,6	0,75		12,6		14,4
4	3-4	2 xonali uy/	16	1,4	1,6	0,75		16,8		19,2
5	4-5	2 xonali uy/	20	1,4	1,6	0,75		21		24
		L3-Liniyadagi umumiy yuklamalarni xisoblaymiz						21		24

1	0-1	3 xonali uy/	2	1,6	1,8	0,85	2,72		3,06
2	1-2	3 xonali uy/	6	1,6	1,8	0,8	7,68		8,64
3	2-3	3 xonali uy/	10	1,6	1,8	0,8	12,8		14,4
4	3-4	3 xonali uy/	14	1,6	1,8	0,8	17,9		20,2
		L4-Liniyadagi umumiy yuklamalarni xisoblaymiz					17,9		20,2
1	0-1	4 xonali uy/	2	1,8	2,2	0,85	3,06		3,74
2	1-2	4 xonali uy/	6	1,8	2,2	0,75	8,1		9,9
3	2-3	4 xonali uy/	10	1,8	2,2	0,75	13,5		16,5
4	3-4	4 xonali uy/	14	1,8	2,2	0,75	18,9		23,1
		L5-Liniyadagi umumiy yuklamalarni xisoblaymiz					18,9		23,1
1	0-1	12 xonali uy/	2	2,7	3,5	0,75	4,05		5,25
2	1-2	12 xonali uy/	4	2,7	3,5	0,75	8,1		10,5
3	2-3	12 xonali uy/	6	2,7	3,5	0,75	12,15		15,75
4	3-4	12 xonali uy/	8	2,7	3,5	0,75	16,2		21
5	4-5	12 xonali uy/	10	2,7	3,5	0,75	20,25		26,25
		L6-Liniyadagi umumiy yuklamalarni xisoblaymiz					20,25		26,25
	Umumiy yuklama						99,05		117,5
	Quvvat koeffitsienti sos(ψ)					0,8429
	Tanlangan kuvvat koeffitsienti					0,85		0,93
	Istemolchilarning kuvvati, tula kuvvatda, kVA					126
	KTP uchun moyli transformatorning kuvvati, kVA					KTP - 160 kVA

Berilgan bosh plan (topshirik) asosida xar bir TP.ning elektr xisob sxemalarini tuzildi. So‘ng liniyalardagi tok taksimlanish nuktalaridagi kunduzgi va tungi yuklamalar aloxida kuvvat (cos) va yoppasiga ishlash(kyo) koeffitsientlarini inobatga olgan xolda xisoblaymiz. Liniyalardagi kuvvatlar umumlashtirilib kunduzgi va tungi yuklama aniklanadi va transformatorning standart kiymatdagisi tanlab olinadi. Uning uchun odatda moyli tarnsformatorlarni olish maksadga muvofik. Ushbu xisoblarni amalga oshirishda transformatorning chiqish qismi va tarqatish shinasidagi bo‘limni 0-1 bo‘lim deb belgilab olamiz. Bu belgilash asosida barcha obektlarning xisobini kompyuter dasturlarida tuzib, yani ularni «MicrosoftoffiseExcel» dasturida, yani jadval usulida yuklamalarini aniqlash ancha qulay usul hisoblanganligi uchun, ushbu usuldan foydalanamiz.

	Obektlarning istemolchilarini yuklamalari (kunduzgi va tungi) va transformator quvvati (KTP(2)uchun)
№	Xisoblanayotgan bo‘lim	Obekt nomi		Soni		YUklamasi				YO.I.K (Kyo)	Xisoblangan YUklamasi
						Rk=kVt		Rt=kVt			Rk=kVt	Rt=kVt
1	L1	Maktab internat		1		50		25		1	50	25
2	L2	Bolalar bog’chasi		1		17		10		1	17	10
3	L3	MAKTAB 100 ta o'quvchi uchun		1		45		90		1	45	90
4	L4 0-1 2-1 3-2 4-3 5-4 6-5	1 xonali uy/ 1 xonali uy/ 1 xonali uy/ 1 xonali uy/ 1 xonali uy/ 1 xonali uy/		4 8 12 16 20 24		0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7		0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8		0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75	2,1 4,2 6,3 8,4 10,5 12,6	2,4 4,8 7,2 9,6 12 14,4
5	L5 0-1 2-1 3-2 4-3	1 xonali uy/ 1 xonali uy/ 1 xonali uy/ 1 xonali uy/		4 8 12 16		0,7 0,7 0,7 0,7		0,8 0,8 0,8 0,8		0,75 0,75 0,75 0,75	2,1 4,2 6,3 8,4	2,4 4,8 7,2 9,6
6	L6 0-1 2-1 3-2 4-3 5-4	2 xonali uy/ 2 xonali uy/ 2 xonali uy/ 2 xonali uy/ 2 xonali uy/		4 8 12 16		1,4 1,4 1,4 1,4 1,4		1,6 1,6 1,6 1,6 1,6		0,75 0,75 0,75 0,75 0,75	4,2 8,4 12,6 16,8 21	4,8 9,6 14,4 19,2 24
		Umumiy yuklama									154	173
		Quvvat koeffitsienti sos(ψ)									0,89
		Tanlangan kuvvat koeffitsienti									0,8	0,89
		Istemolchilarning kuvvati, tula kuvvatda, kVA									196
		KTP uchun moyli transformatorning kuvvati, kVA									KTP-250 kVA
Obektlarning istemolchilarini yuklamalari (kunduzgi va tungi) va transformator quvvati (KTP(3)uchun)
№	Xisoblanayotgan bo‘lim	Obekt nomi		z		YUklamasi				YO.I.K (Kyo)	Xisoblangan YUklamasi
						Rk=kVt		Rt=kVt			Rk=kVt	Rt=kVt
1	L1	Maktab 200 ta o’quvch uchun o’rta		1		30		40		1	30	40
2	L1	50 o’rinli bolalar bog’chasi		1		45		40		1	45	40
3 4 5 6 7 8 9 10	L2 ,0-1 2-1 3-2 4-3 L3 0-1 2-1 3-2 4-3	4 xonali uy/ 4 xonali uy/ 4 xonali uy/ 4 xonali uy/ 3 xonali uy/ 3 xonali uy/ 3 xonali uy/ 3 xonali uy/		4 8 12 16 4 8 12 16		1,8 1,8 1,8 1,8 1,6 1,6 1,6 1,6		2,2 2,2 2,2 2,2 1,8 1,8 1,8 1,8		0,75 0,75 0,75 0,75 0,8 0,8 0,8 0,8	5,4 10,8 16,2 21,6 5,1 10,2 15,7 20,5	6,6 13,2 19,8 26,4 5,8 11,5 17,3 23
		Umumiy yuklama									180	203
		Quvvat koeffitsienti sos(ψ)									0.88
		Tanlangan kuvvat koeffitsienti									0,8	0,89
		Istemolchilarning kuvvati, tula kuvvatda, kVA									230
		KTP uchun moyli transformatorning kuvvati, kVA									KTP-250 kVA
Obektlarning istemolchilarini yuklamalari (kunduzgi va tungi) va transformator quvvati (KTP(4)uchun)
№	Xisoblanayotgan bo‘lim	Obekt nomi	Soni		YUklamasi				YO.I.K (Kyo)		Xisoblangan YUklamasi
					Rk=kVt		Rt=kVt				Rk=kVt		Rt=kVt
1	l1	YOgochni kayta ishlash zavodi		1		500		60		1	500	60
2	l2	Lak buyok ishlab chikarish sexi		1		15		30		1	15	30
		Umumiy yuklama									515	90
		Quvvat koeffitsienti sos(ψ)									5,72
		Tanlangan kuvvat koeffitsienti									0,75	0,8
		Istemolchilarning kuvvati, tula kuvvatda, kVA									600
		KTP uchun moyli transformatorning kuvvati, kVA									KTP-630 kVA
Obektlarning istemolchilarini yuklamalari (kunduzgi va tungi) va transformator quvvati (KTP(5)uchun)
№	Xisoblanayotgan bo‘lim	Obekt nomi		Soni		YUklamasi				YO.I.K (Kyo)	Xisoblangan YUklamasi
						Rk=kVt		Rt=kVt			Rk=kVt	Rt=kVt
1	l1	Gisht zavudi 500ming dona/yil		1		150		300		1	150	300
2	l2	Elektr isitgichli issikxona		1		80		40		1	80	40
3	L3	Paxta tozalash zavudi		1		30		120		1	30	120
		Umumiy yuklama									260	460
		Quvvat koeffitsienti sos(ψ)									0,565
		Tanlangan kuvvat koeffitsienti									0,9	0,95
		Istemolchilarning kuvvati, tula kuvvatda, kVA									484
		KTP uchun moyli transformatorning kuvvati, kVA									KTP-630 kVA

Kuchlanishi 35/10 kVli TPsi uchun transformator quvvatini quydagicha aniqlaymiz. Avval hisoblanayotgan liniya uchastkalaridagi to‘la yuklamalar yig‘indisi nianiqlaymiz va 35/10 kVli TP ni quvvatinitopamiz.




Kuchlanishi 35/10 kVli TP uchun quvvati KTP-2500kVA.li moy transformatorini tanlaymiz.

4. LOYIHA OB’EKTDAGI ELEKTR ISTE’MOLCHILAR YUKLAMASINI GARAFIK ASOSIDA HISOBLASH
Elektr iste’molchilarning yuklama garfigi namunaviy loyihalarni tuzishda loyihalash instituti yoki tashkiloti tomonidan ishlab chiqiladi. SHu bilan birga ob’ektrning elektr ta’minot monitoringini o‘tkazish uchun elektrotexnika xizmati xodimi (nazoratchi injener, texnik) ham yuklama grafigini tuzishi mumkin. YUklama grafigini tuzishdan maqsad: yangidan qurilgan ob’ektlardagi elektr iste’molchilar talab etgan yuklama va elektr energiya miqdorini aniqlash yoki me’yorlash, transformatorning kunduzgi yoki kechqurungi yuklamasini aniqlash, ob’ektni qayta qurish uchun ayni paytdagi iste’molchilar talab etayotgan quvvat miqdori haqidagi ma’lumotga ega bo‘lish uchun bajariladi. Aksariyat hollarda ob’ektdagi iste’molchilarning yuklamasi o‘rnatilgan quvvat ko‘rinishida berilgan bo‘ladi (1 - Ilova).

Temir beton mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi zavoddagi texnologik uskunalar uchun hisob yuklamasini aniqlang. Texnologik uskunalar, ishchi mashinalar, istemol qiladigan quvvati, bajariladigan jarayonlar va texnologik smenada bajariladigan ishlar grafigi 3 – rasmda keltirilgan.

Ishchi mashinalarda o‘rnatilgan elektr dvigatellarning talab etadigan quvvati(R) quyidagi formuladan hisoblanadi:
R = R_quril / •k_yukl, , 1
Bu erda, R_quril - elektr dvigatelning o‘rnatilgan quvvati, kVt;

 - elektrodvigatelning foydali ish koeffitsienti;

k_z– mazkur texnologik jarayonda ishtirok etayotgan elektr dvigatelning o‘rtacha yuklanish koeffitsienti.

Ordinata o‘qiga hisob natijasida olingan quvvat Rquyiladi, absissa o‘qiga mashinaning ish muddati uzunligi quyiladi (17 - rasm). Texnologik jarayonni belgilash grafigiga 6 – jadvaldagi jarayonlar mos kelad

3 - rasm. Iste’molchilarning elektr yuklamalari gafigi.

. Ob’ektdagi iste’molchilar yuklamasi

№ t.r.	Texnologik jarayonning nomi	Ishchi mashina	O‘rnatilgan quvvat, Ro‘rn, kVt	Foydali ish koeffitsienti, 	Mashinaning yuklanish koeffitsienti, kyukl	Istemol qilinadigan quvvat, R, kVt	CHiqarilgan mahsulot , t	Ishlab chiqarish quvvati, t/s	Ish muddati, s
1 2 3 4	YOritish Bug‘ ta’minoti Suv nasosi Suv bosim nasosi		2,0 2,0 8,5 2,8	- 0,79 0,85 0,75	1,0 0,70 0,85 0,90	2,0 1,77 8,5 3,36	- - 2,8 4,0	- 1,2 4 16	5,8 2,7 0,75 0,5

Grafikdagi yarim soatlik maksimumni aniqlash uchun formula (1) yordamida aniqlangan ekvivalent quvvatga teng keluvchi garfikdagi bo‘lak olinadi.
Keltirilgan grafikda :