Mustaqil ishi mavzu: Ideal gaz aralashmalari Bajardi: Achilov Sardor Dilmurodovich Tekshirdi

6. Ideal gaz aralashmalari
Gaz aralashmalarining xossalari. Amaliyotda, masalan ichki yonuv dvigatellarini, qozon qurilmalarini va x.k.larni hisoblashlarda hamda ko‘p texnologik jarayonlarda ishchi jism sifatida sof holdagi bir atomli gazlar emas, gaz aralashmalari qo‘llaniladi.
Ko‘p hollarda ishchi jism sifatida bir biri bilan o‘zaro reaksiyaga kirishmaydigan gaz aralashmalari ishlatiladi. Issiqlik texnikasida bular asosan atmosfera havosi, tabiiy gazlardir.
Boyl-Mariott va Gey-Lyussak qonunlarini gaz aralashmalariga ham tadbiq etish mumkin. SHuning uchun gaz aralashmalari uchun holat tenglamasini quyidagicha yozish mumkin, pV_ap = m_ap R_ap T.
Bu erda, r - aralashmaning umumiy bosimi;
V_ap - aralashmaning hajmi;
R_ap - aralashmaning gaz doimiysi;
G_ap - aralashmaning massasi.
Gaz aralashmalarining asosiy xususiyatlarini Dalton qonuni yaxshi ifodalaydi. Bu qonunga muvofiq, aralashmadagi har bir gaz idishda boshqa gazlar yo‘q holdagidek tutadi va o‘zining bosim ulushini (parsial bosimini) hosil qiladi.
SHunday qilib, aralashma tarkibidagi har bir gaz uchun uning parsial bosim bog‘liq holda holat tenglamasini yozish mumkin:
r_i V_ap = m_i R_i T (1.35)
bu erda, V_ap - aralashmaning egallagan hajmi;
r_i - alohida olingan gazning parsial bosimi;
m_i va R_i - mos holda alohida olingan gazning massasi va gaz doimiysi.
Dalton qonuniga binoan, aralashmaning bosimi (r) alohida olingan gazlarning parsial bosimlarining yig‘indisiga teng bo‘ladi.
(1.36)
bu erda, r₁, r₂, …r_n - aloxida olingan gazlarning parsial bosimlari.