Mustaqil ishi. Mavzu: Dastur turlari. От turlari. Windows ot obyektlari. Windows operasion tizimni komp'yuterga o'rnatish (Instalizasiya qilish). Operasion sistemaning boshqa turlari

Buxoro Psixologiya va Xorijiy tillar Institutining

1.21 XTA guruh talabasi
Boyqobilova Sevinchning
Ta’limda axborot texnalogiyalari fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi.

Mavzu: Dastur turlari. ОТ turlari.Windows OT Obyektlari. Windows operasion tizimni komp'yuterga o'rnatish (Instalizasiya qilish). Operasion sistemaning boshqa turlari.

Reja:

1. 
   Dastur turlari haqida ma’lumot
   
2. 
   OT obyektlari
   
3. 
   Instalizatsiya nima
   
4. 
   Operasion sistemasining turlari
   

Bugungi kunda itimoiy hayotning qaysi jabhasiga kóz tashlamaylik , hamma joyda kompyuterlashtirish jarayoni jadal sur'atlarda amalga oshayotganini kórish mumkin. Endi Telefon nafaqat sózlashish qurilmasi, muloqot qilish ham mumkin. Zamon talabi óquvchilarimiz oldiga bu qurilma va texnologiyalardan foydalanishni bilishnigina emas, shuningdek , dasturlash yordamida ularni rivojlantirish, raqamlashtirish vazifalarni ham qóymoqda.

Ma'lumki, kompyuter- foydalanuvchi uchun turli masalalarni yechishda eng yaqin yordamchi. Xususan, insonga qulaylik yaratish uchun matn, grafik muharrirlar, taqdimot yaratuvchi dasturlar,elektron jadvallar singari kóplab amaliy dasturlar ishlab chiqilgan. Shuningdek ta'lim, bank ishi, soliq, huquq, tibbiyot sohlari uchun ham mavjud.
KOMPYUTER DASTURI - biror masalani yechish uchun kompyuterntomonidan ijro etilishi lozim bólgan buyruqlarning izchil tóplami.
DASTURLASH - kompyuter- uchun dastur tuzish jarayoni.
DASTURCHI - dastur tuzuvchi shaxs.
Kompyuterda biror masalani hal qilsh uchun , eng avvalo , uning modeli va algoritmi tuziladi , sóngra bu algoritm ma'lum bir qonun -qoidalar negizida kompyuter tushunadigan kórsatma va buyruqlarga aylantiriladi va óziga xos alifbo yordamida yozildi. Yaratilgan matn kompyuter tilida YOZILGAN DASTUR deb atadi.
Kompyuter dasturi - har qanday masalani yechish uchun yozilgan dastur Chet tiliga óxshaydi, istagan odam uni tez vaqtda órganib olishi mumkin.
Faraz qiling , atrofimizdagi deyarli barcha uskuna - yu qurilmalar kompyuter dasturlari orqali boshqariladi, ya'ni bu qurilmalar dasturchi tomonidan ketma-ketlikda yozilgan kórsatmalarga amal qiladi. Masalan , kompyuter ilovalari - hujjat yaratish, qóshiq tinglash , video kórish , internetga bog'lanish kabilar -aslida dasturchilar tomonidan yozilgan va kompyuter amal qiladigan dasturlardir.
📱 Mobil telefonlar.
Qurilma qóng'iroq qilish ,xabar yuborish imkonini beradi. Shuningdek , kontaktlar róyxatidan ótgan shaxs ismiga kóra , dastur uning Telefon raqamini ózi topadi.
Zamonaviy kompyuter va uning dasturlarisiz avtomobil harakatini tasavvur qilish qiyin. Kompyuter dasturi tezlik, yoqilg'i , harorat kabilarni kuzatib boradi.
🚹Dasturchi- kompyuterda kórish va bajarish mumkin bólgan jarayonlarni nazorat qiluvchi hamda dasturlarni yaratuvchi shaxs.
Dasturlashni oddiy qilib aytganda qandaydir vazifani qanday bajarishni kampyuterga aytib beradigan ko'rsatmalar desak bo'ladi.Ko'rsatmalar to'plami bu kodlar degani.Bu kodlar, programmisi ya'ni sizu bizga o'xshagan odamlar tomonidan yozilgan bo'ladi.Kampyuterga biror nimani yaratishda kodlar ketma ketligi kerak bo'ladi.Ushbu ketma-ketlikni to'gri va aniq qilib kritsangiz dasturchiga aylanasiz va dasturlashni yuzaga keltirasiz.Dasturchining ishini yaxshi tushunish uchun ya'ni kampyuteringiz,telifoningiz yoki boshqa qurilmalaringizga etibor qarating! Ko'plab programmalarga ko'zingiz tushgan bo'lsa , masalan:telegram, IMO, vatsab, vidogram, bo'lishi xam mumkin. Bularni hammasi dasturchilar tomonidan tuzilgan.Dasturchining ishi xam ilova tuzish.Bu sohaga qiziqan odam uylaydi, man bu sohani o'zlashtira olar ekanmanmi deydi,qanday foyda olaman.Siz o'ylamang qanday ishlayman deb . Siz oldin urganing keyin aytsangiz boladi .Siz bir hunarni urgansangiz xar doim har joyda ish topiladi shuni unutmang! Kompyuterda dasturlash bu – kompyuter mikroprotsessori uchun turli buyruqlar berish, qachon, qayerda nimani o'zgartirish va nimalarni kiritish yoki chiqarish haqida buyruqlar berishdir. Ushbu maqolada, qanday dasturlash tillari borligi, eng keng tarqalgan dasturlash tillari va ularning farqi. Hamda, Dasturlashni o'rganish yo'llari haqida suhbatlashamiz Kompyuter dunyosida ko'plab dasturlash tillari mavjud bo'lib, dasturlash va unga qiziquvchilar soni ortib bormoqda. Bir xil turdagi ishni bajaradigan dasturlarni Basic, Pascal, Ci va boshqa tillarda yozish mumkin. Pascal, Fortran va Kobol tillari universal tillar hisoblanadi, Ci va Assembler tillari mashi tiliga ancha yaqin tillar bo'lib, quyi yoki o'rta darajali tillardir. Algoritmik til inson tillariga qanchalik yaqin bo'lsa, u tilga yuqori darajali til deyiladi. Mashina tili esa eng pastki darajali tildir. Mashina tili bu sonlardan iboratdir, Masalan: 010110100010101 Dasturlash tillari 2 ta katta guruhlarga bo'linadi, Quyi va Yuqori darajali dasturlash tili. Quyi darajali dasturlash tili ancha murakkab bo'lib ular juda maxsus sohalarda ishlatiladi va ularning mutaxassislari ham juda kam. Chunki quyi dasturlash tillari (masalan: assembler) ko'pincha miktoprotsessorlar bilan ishlashda kerak bo'lishi mumkin. Odatda turli dasturlash ishlari uchun yuqori darajali dasturlash tilidan keng foydalaniladi. EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) endi yuzaga kelgan paytda programma tuzishda, faqat mashina tillarida, ya'ni sonlar yordamida EHM bajarishi kerak bo'lgan amallarning kodlarida kiritilgan. Bu holda mashina uchun tushinarli sanoq, sistemasi sifatida 2 lik, 6 lik, 8 lik sanoq sistemalari bo'lgan. Programma mazkur sanoq sistemasidagi sonlar vositasida kiritilgan. Yuqori darajali dasturlashda, mashina tillariga qaraganda mashinaga moslashgan (yo'naltirilgan) belgili kodlardagi tillar hisoblanadi. Belgilar kodlashtirilgan tillarning asosiy tamoyillari shundaki, unda mashina kodlari ularga mos belgilar bilan belgilanadi, hamda xotirani avtomatik taqsimlash va xatolarni tashhis qilish kiritilgan. Bunday mashina moslashgan til - ASSEMBLER tili nomini oldi.
Quyidagi jadvalda programmalash tillari haqida ma'lumotlar keltirilgan.

Internet. Web Server. Web dasturlash vositalari (tillari) Ma`lumki, yuqori darajadagi dasturlash tillarida yozilgan dasturlarni kompyuterga tushuntirish uchun kompilyator degan qo'shimcha dastur kerak bo'ladi. Web dasturlashda ham huddi shunday jarayon sodir bo'ladi. Siz internetdagi saytlarni ko'rishlik uchun ishlatadiganingiz Brauzerlar - web dasturlash tillarining bazilarini kompilyatori hisoblanadi. Web dasturlashda yana shunday tillar ham borki ularni brouzer kompyuterga tarjima qilib tushuntirib bera olmaydi, lekin bunday tillar web saytni asosini tashkil etadi.

Ana shunday tillarni brouzer tushunadigan qilib berish uchun ham Web server ga o'xshagan dasturlar (kompilyator yoki interpretatorlar) to'plami kerak bo'ladi. Bunday dasturlar esa sayt joylashgan serverlarda turadi, qachonki unga so'rov yuborganingizda (istalgan biror ssilkani bosganingizda, birinchi marta saytni ochganingizda va hokazo...) shu sayt joylashgan serverdagi Web server dasturlari sizning brauzeringizga saytni brauzer tushunmaydigan tillarda yozilgan joylarini tarjima qilib jo'natadi. Shunday qilib klient - yani siz tomondagi web saytni kodlarini kompyuteringizga tushuntirib beradigan tarjimon bu - Brauzer, server tomonidagi web saytni sizning brauzeringiz tushunmaydigan joylarini unga tarjima qilib jo'natadigan tarjimon bu Web Server hisoblanadi. Quyida web serv
Microsoft dunyodagi kompyuterlarga o'rnatilgan Windows OT ning asoschi va ishlab chiqaruvchi yagona kompaniya hisoblanadi. Microsoft ga 1975-yil 4-aprelda Bill Gates Paul Allen tomonidan asos solingan. Endi operatsion tizim tushunchasiga ta'rif berska, operatsion tizim bu apparat (qurilmalar) va dasturiy ta'minotni bir biriga bog'lagan holda foydalanuvchi bilan kompyuterni muloqotlashuviga sharoit yaratib beruvchi interfeys (bog'lovchi) hisoblanadi. Windows OT imini ishlab chiqqunga qadar 2 ta OT ishlab chiqilgan. Bular: OS/2 va MS-DOS (Microsoft — Disk Operating System) bo'lgan.
Bizda endi Windows tushunchasi nima ekanligi haqida savol tug'iladi? xo'sh u nima? qanday tizim? Bunga biz quyidagicha javob beramiz. Windows so'zi inglizcha so'z bo'lib, «oynalar» degan ma'noni beradi. Ya'ni Windows OT imida ishlaganimizda biz faqat oynalar bilan ishlayotgan bo'lamiz, biron hujjat ochsak ham, papka ochsak ham, xattoki o'yin o'ynaganda ham oynada ochilgan o'yinni o'ynayotgan bo'lamiz. Windows OT imi versiyalari haqida gaplashadigan bo'lsak, Windowsning quyidagi versiyalari mavjud:
Windows1-3.1 — ya'ni Windows 1 (1985), Windows 2 (1987), Windows 3 (1990) va Windows 3.1 (1992). Bu OT lar deyarli bir xil bo'lib faqat ba'zi yangilanishlar bilan yangilangan. Masalan bu kabi OT larda, birinchi grafikali operatsion tizim, birinchi marta operatsionda sichqoncha qo'llanilgan, birinchi o'yinni o'z ichiga olgan, birinchi marta oynalarni kichiklashtirish va kattalashtirish, Windows ning Word va Excel dasturlari birinchi marta shu operatsion tizimda qo'llanilgan.
Windows 95 — 1995 — yilning avgust oyida ishlab chiqilgan. Uning afzalliklari shundan iborat ediki, u birinchi «pusk» (start) tugmali OT im, «plug and play» yangilanish qo'shilgan («plug and play» — bu biror qurilmani kompyuterga ulaganingizda u qurilmaning driverini OT imning o'zi o'z bazasidan izlab topib OT ga o'rnatadi) va bizga ma'lum va mashhur Windows ning internet brauzer ya'ni «Internet Explorer» ham birinchi ko'rinishi shu OT dan joy olgan.
Windows 98 — 1998 — yilning iyun oyida taqdim etilgan. U o'zida birinchi Windows Media Player 6.2 ni o'z ichiga olgan. Yana bir afzalligi Windosw Explorer ya'ni papkalar bilan ishlovchi oynada orqaga va oldinga tugmalar bilan boyitilgan va bir necha oldingi OT dagi kamchiliklar yangilangan.
Windows XP — o'z davrida eng mashhur va tezkor OT bo'lgan bu OT ni haligacha ham eslashadi va hali hanuz ham ishlatib kelinmoqda. Bu OT ning tezkorligi, qulayligi, yengilligi, qulay interfeysga va chiroyli dizaynga ega ekanligi uning nomdor bo'lishiga olib kelgan. Bu OT 2001-yilning oktyabr oyida taqdim etilgan bo'lishiga qaramay, 2014- yilning aprel oyigacha Microsoft tomonidan dasturiy ta'minoti qo'llab quvvatlab kelingan. Bu Microsoft tarixidagi eng uzoq muddatli qo'llab quvvatlashga erishgan OT hisoblanadi. Bu OT da asosan oldingi versiyalardagi kamchiliklar va dasturlar yangilangan. Buning yagona kamchiligi mavjud bo'lib, u ham xavfsizlik masalada edi. Ya'ni biz firewall (himoyalovchi «olovli devor» ma'nosini beradi) sozlasak, u o'z-o'zidan ma'lum vaqtdan so'ng o'zining oldingi holatiga qaytadi.

Agar siz o'z noutbukingizda (bu usul faqat noutbuklar uchun sababi PC (shaxsiy kompyuterlarda) bu usul har doim ham ish bermasligi mumkin). Siz o'z klaviaturangizda quyida biz berib boradigan logotiplardan birini ko'rib turib o'z noutbukingiz qanday operatsion tizim uchun mo'ljallanganligini bilib olishingiz mumkin. Bu degani siz faqat shu turdagi operatdion tizim o'rnatishingiz kerak degani emas. BU sizga shu turdagi OT o'rnatish maslahat beradi.



WIndows XP logotipi
Windows Vista — 2007-yil yanvar oyida taqdim etilgan bu OT Windows OT da o'yin o'ynovchi o'yinchlar uchun eng yaxshi versiya bo'lgan desak mubolag'a qilmagan bo'lamiz. Sababi yuqori grafikaga ega bu OT turli o'yinlar uchun yuqori harakteristika (RAM, ROM, Video karta, HDD) talab qilgan. Lekin uning yuqori talabchanligi uni tez orada so'nishiga olib kelgan.