Mustaqil ishi fan nomi: Axborat havsizligi Mavzu

Elektron raqamli imzo - elektron hujjatdagi mazkur elektron hujjat axborotini elektron raqamli imzoning yopiq kalitidan foydalangan holda maxsus o’zgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq kaliti yordamida

kompyuter  ma’lum  bir  rejimda  ishlashga  o‘tishi  va  hokazo  holatlarda  ishga

tushadigan zararkunanda dastur. 

Chuvalchanglar  boshqa  fayllar  tanasiga  yashirinmay,  tarmoq  muhitida

”sayr”  qiladilar.  Ular  esa  kompyuter  ishga  tushishi  bilan  faollashadigan  va

kompyuter xotirasi, tizim yoki tarmoq xududida harakatlana oladigan, o‘z-o‘zidan

ko‘paya  oladigan  dasturlardir.  1988  yili  Robert T.Morris  eng mashhur internet–

chuvalchangni  yaratdi. 

U  6000  kompyuter–internet  serverlaridan  10%  ini  ishdan

chiqardi.  Bir  kompyuterdagi  bunday  chuvalchang  tarmoq  orqali  boshqasiga bir

necha  xil  usul  bilan  o‘tishga  harakat  qilar  va kompyuter ishini buzar edi. Pretty

Park chuvalchangi  pochta  orqali  sayohat  qiladi, xatto IRC  serveriga  ham kiribchatlar orqali ko‘payishga harakat qiladi. 

Troyan otlari deb iste’molchilar uchun mo‘ljallangan dasturlar tanasiga kirib

olib,  shu  dastur  bilan  birga  ishga  tushadigan  zararli  dasturlarga aytiladi tarixda

Troya  shahrini  egallay  olmagan  bosqinchilar  shahar  darvozasi  oldida  kattakon

yog‘och  ot  qoldirib  chekinadilar.  Shahar  aholisi  bu  otni  tan  berish timsoli deb

qabul  qilib  shaharga  olib  kiradilar.  Tunda  ot  qorniga  yashiringan  bir  necha

bosqinchi  tashqariga  chiqib,  darvoza  qorovullarini  o‘ldirib  darvozani ochadilar.

Yashirincha  qaytib  kelib  devor  ortida  kutayotgan  bosqinchilar  ichkariga  kirib

shaharni egallaydilar).

Inson  tanasida  uchraydigan  viruslar  RNK  yoki  DNKli  oqsil  qobig‘i
ko‘rinishida inson xujayralaridagina ko‘payadi, agar boshqa muhitga tushib qolsa

o‘ladi.