Mustaqil ishi fakultet : Kompyuter injiniring Kafedra: Tabiiy fanlar Gurux: 616 21 Bajardi: Shukurov Numonjon Qabul qildi: S. Tulakova

4.Ampertmetrni va voltmetrni darajalash uchun keltirilgan sxemani tushuntiring
Voltmetrni darajalash uchun ma’lum qiymatli kuchlanishlar berish va voltmetrning ko’rsatishlarini shu kuchlanishlarning qiymatlariga taqqoslash kerak. Buning uchun etalon voltmetrdan foydalanish kerak. Etalon voltmetrni aniqlik klassi darajalanayotgan asbobning aniqlik klassiga teng yoki undan yuqori bo’lishi kerak. Bu ishda V_g darajalanayotgan voltmetrning shkalasi millivoltmetr yordamida tekshiriladi
5. Elektr asbobning aniqlik klassi, absolyut va nisbiy xatolik nimani tushuntiradi. Ularni qanday hisoblash mumkin dI qiymatiga ega bo’lgan tok qo’zg’aluvchan qismini burchakka bursa, asbob sezgirligi munosabatdan aniqlanadi. Masalan: I=2,5A tokni o’lchashda strelka n=50 bo’limga surilsa, asbobning sezgirligi bo’lim/A. Asbobning aniqlik klassi uning korpusiga yozib qo’yilgan 0,1; 0,2; 0,5; 1,0; 1,5; 2,5; raqamlar orqali belgilanadi. Bu raqamlar strelkaning butun shkala bo’yicha maksimal og’ishida kuzatilgan xatolikning procentlaridagi ifodasidir. Ko’rsatilgan klassdagi asbobning aniqlik darajasi % formula bilan ifodalanadi. Bu erda -procent hisobida keltirilgan xatolik. x_m - asbobning eng katta ko’rsatishi (o’lchash chegarasi). x - eng katta absolyut xatolik. Kichik bo’limlarga mos keluvchi qiymat o’lchanganda katta nisbiy xatoga yul qo’yiladi. Masalan: 75mA gacha darajalangan milliampermetr bilan 30mA tok o’lchangan bo’lsin, aniqlik klassi 0,2 bo’lsa, yo’l qo’yilgan xatolik 0,2% bo’ladi. Bunday asbob bilan 0....0,75 mA gacha bo’lgan har qanday tokni o’lchashdagi eng katta absolyut xatolik

bo’ladi. Nisbiy xatolik esa

ni tashkil qiladi.Asbob strelkasining shkaladagi eng oxirgi ko’rsatishi shu asbobning o’lchash chegarasi deyiladi. Elektr o’lchov asboblari bir necha o’lchash chegarasiga ega bo’lishi mumkin. Bunday asboblarda shkalaning bo’lim qiymati (cena deleniya) turlicha bo’ladi. Bo’lim qiymati deb o’lchash chegarasini shkaladagi bo’limlar umumiy soniga nisbatiga aytiladi, ya’ni bo’ladi. Masalan: ampermetr ikkita o’lchash chegarasiga ega, ya’ni 15 va 30mA, shkala 150 bo’limdan iborat. 15 mA tok uchun bo’lim qiymati

30 A tok uchun esa 30mA/150=0.2mA/bo’lim bo’ladi.
Demak, ampermetrning har bir bo’limi 0,1 eki 0,2 A tokka mos keladi.