Mustaqil ish mavzusi

Juft korrelyatsiya

• Ikki hodisa yoki omil va natijaviy belgilar orasidagi bog`lanish juft korrelyatsiya deb ataladi.
• Tahliliy jihatdan u turli, masalan, to`g`ri chiziqli, parabola, giperbola va boshqa shaklli regressiya tenglamalari orqali tasvirlanadi.

Tenglama tipini aniqlash uchun bog`lanish haqidagima`lumotlarni grafiklar orqali tasvirlab, ularni sinchiklab tekshirish zarur. Ammo bu yo`ldan foydalanmasdan, birmuncha umumiyroq tartibqoidalarga asoslanish mumkin.

• Tenglama tipini aniqlash uchun bog`lanish haqidagima`lumotlarni grafiklar orqali tasvirlab, ularni sinchiklab tekshirish zarur. Ammo bu yo`ldan foydalanmasdan, birmuncha umumiyroq tartibqoidalarga asoslanish mumkin.
• Masalan, agarda omil va natijaviy belgilar birday, qariyb arifmetik progressiya bo`yicha ortsa, bu hol ular orasida to`g`ri chiziqli bog`lanish mavjudligi haqida shohidlik qiladi. Agarda ularning nisbiy o`sish sur`atlari deyarlik birday bo`lsa, bu holda egri chiziqli bog`lanish mavjud. Agarda natijaviy belgi arifmetik progressiyaga monand ortgan holda omil belgi geometrik progressiyaga monand ortgan holda omil belgi bir muncha tezroq ko`paysa, ular orasidagi bog`lanish parabola yoki darajali funksiya orqali ifodalanadi.

Xulosa:

Ijtimoiy-iqtisodiy hodisalar juda murakkab bo`lib, ular orasida ko`pincha korrelyatsion bog`lanishlar mavjud. O`zgaruvchi X belgining har bir qiymatiga boshqa o`zgaruvchi Y taqsimoti mos kelsa, bunday bog`lanish korrelyatsiya deb ataladi. Korrelyatsion tahlilda hodisalar orasidagi bog`lanishning zichlik darajasi aniqlanadi. U korrelyatsiya koeffitsiyentlarini hisoblash, ularning muhimligi, ishonchliligini baholashga asoslanadi. korrelyatsiya deb ataladi.

Regression tahlil bir hodisa o`zgarishi natijasida boshqa hodisa qancha miqdorga o`zgarishini yoritib beradi, ya`ni omillar samaradorligini niqlash imkoniyatini tug`diradi. Regressiya tenglamalarini bir belgining berilgan qiymati asosida boshqa belgining tegishli o`rtacha qiymatini baholash uchun ifoda sifatida qarash mumkin.

Foydalanilgan adabiyotlar:

Statistika. N.M. Soatov., H.G'. Nabiyev., D.H.Nabiyev. Toshkent 2011

Statistika nazariyasi. Y. Abdullayev. Toshkent ''O'QITUVCHI'' 2002