Mustaqil ish Mavzu: Qurilishda mehnatga haq to’lashning xususiyatlari

Ish haqining shakllari va tizimi

Vaqtbay ish haqi shakli odatda xizmat ko’rsatish sohasidagi mutaxassis va ishchilar, konveyer turidagi avtomatlashgan ishlab chiqarish jarayonidagi ishchilar uchun ko’proq qo’llaniladi. Ish haqining ishbay ko’rinishida haq to’lash ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori, sifati va tovar bozoridagi sotilishga qarab belgilanadi. Ammo uni hisoblashning asosini mahsulot ishlab chiqarishning miqdor ko’rsatkichlari Ish hаqi shаkllаri Vаqtbаy ish hаqi Ishbаy ish hаqi Ish hаqining tizimlаri Оddiy vаqtbаy Mukоfоtli vаqtbаy Mаоshli Оddiy (to’g’ri) ishbаy Mukоfоtli ishbаy Brigаdаli ishbаy Bilvоsitа ishbаy Аkkоrd ishbаy 149 hisoblanadi. Vaqtbay shaklida esa xodimning ish haqi amalda ishlangan vaqt uchun tarif stavkasi yoki maosh bo’yicha aniqlanadi. Mehnat to’lovining bu shaklini tanlash odatda texnologiyaning va ishlab chiqarishni tashkillashtirishning o’ziga xosliklari, mahsulot sifatini ta’minlash, mehnatni tashkil etish va ish kuchi bilan ta’minlashga bog’liq bo’ladi. Mehnat haqining ikki shaklini bir-biridan farqlashning asosiy belgisi mehnat unumdorligini natura birligida miqdorini o’lchash imkoniyati hisoblanadi. Ingliz tilidagi adabiyotlarda mehnatning ishbay to’lovi, mahsuldorlik bo’yicha ish haqi deb ta’riflanadi