Mustaqil ish Mavzu: Fuqarolik jamiyati ijtimoiy tuzilmasida mulkdorlar sinfining o’rni

Mustaqil ish Mavzu: Fuqarolik jamiyati ijtimoiy tuzilmasida mulkdorlar sinfining o’rni

Mustaqil ish

• 
  Mavzu: Fuqarolik jamiyati ijtimoiy tuzilmasida
  

  mulkdorlar sinfining o’rni.

Reja: 1. Jamiyat sotsial strukturasiga doir dastlabki talqinlar. 2. Fuqarolik jamiyati - insoniy taraqqiyot uchun zaruriyat sifatida. 3. Fuqarolik jamiyatining sotsial strukturalari va ularning oʼzigaxos jihatlari. 4. Rivojlangan mamlakatlarda jamiyat sotsial strukturalarining rivojlanishida yangi tamoyillar.

Jamiyat sotsial strukturasiga doir talqinlar. Jamiyatning sotsial strukturasi dastlab qadimgi yunon mutafakkirlari Platon (er.av.427-347 yy.) va Аristotelь (er.av. 384-322 yy.) tomonidan tadqiq etilgan. Ular jamiyat va davlatni aynanlashtirgan boʼlsalarda, jamiyat aʼzosi sifatida faqat erkin tugʼilgan va fuqarolik yoshiga yetgan kishilarni eʼtirof etgan. Ularning jamiyatga doir qarashlari asosini sotsial struktura va sotsial adolat kontseptsiyalari tashkil etgan.

Forobiy jamiyatning ijtimoiy tuzilmasi (sotsial strukturasi) sifatida jamiyatdagi turli ijtimoiy tabaqalarni chuqur tahlil etadi. Аbu Nasr Forobiyning fikricha, mukammal jamiyatda har bir tabaqa, yaxlit ijtimoiy organizmning ajralmas qismi sifatida, oʼzining muayyan funktsiyalariga ega boʼlib, goʼyoki shu vazifalarni bajarish uchun ixtisoslashganlar.

“Fuqarolik jamiyati” tushunchasining ildizi (civil society) qadimgi grek faylasuflari va boshlab Sitseron yozgan asarlarda kuzatiladi. Lekin, grek faylasuflari fuqarolik jamiyati haqida fikrlaganida asosan davlatni koʼzda tutgan edilar. Fuqarolik jamiyati haqidagi tasavvurlar XVIII asr oxirida bir vaqtning oʼzida shotland va kontinental Maʼrifatparvarligi tomonidan tugʼildi. Tomas Peyn va Georg Gegelь kabi nazariyotchilar fuqarolik jamiyatini davlatga yaqin, lekin, shu bilan birga undan ajralgan soha, qaysiki, bu kabi jamiyatda fuqarolar oʼz xohishlari va manfaatlariga bogʼliq holda birlashadilar, deb talqin etdilar. Bu yangi talqinlarda iqtisodiy voqeliklarni oʼzgarishlari ifodalangan edi: xususiy mulk, bozor raqobati va burjuaziyaning paydo boʼlishi. U tobora oʼsib borayotgan erkinlik sari daʼvat etish chaqiriqlaridan paydo boʼlgan edi.