Mustaqil ish mavzu: Abu Ali ibn Sinoning ilmiy me'rosi Reja: 1 Abu Ali ibn Sinoning hayoti va ijodi

IBN SINO NING TABIBLIK FAOLIYATI
Ibn Sino am aliy tibbiyot bilan ham erta shug'ullana boshlagan. Biz 
yuqorida ko‘rsatib o ‘tganim
izdek, u 16 yoshidayoq kasallarni davolashga kirishgan. Ibn Sino am aliy tibbiyot haqida
so‘zlab, uning asosiy vazifasi kishilar salomatligini saqlashdan iborat, deydi. U o ‘zining
tabiblik faoliyatida bu vazifani b irin c h i o ‘ringa q o 'y ib , o d a m lar sog lig ini saqlash
va kasalliklarning oldini olishga qaratilgan ko‘p m uhim tadbirlarni ishlab chiqqan va ularni

---

am alga oshirish yo‘llarini ko‘rsatib bergan. Ibn Sino sog‘liqni saqlash ishini san ’at deb
ataydi. U ning vazifasi har xil foydali tadbirlarni amalga oshirib, odam larni tabiiy o ‘lim
yoshiga yetkazish deb ta ’kidlaydi.Ibn Sinoning ko‘rsatishicha, salom atlikni saqlash uchun
birinchi galda quyidagi yetti tadbirni am alga oshirish kerak: 1) kishi m izojinim o‘tadil
holatga keltirish; 2) yeyiladigan va ichiladigan narsalarni to ‘g‘ri tanlash; 3) odam
gavdasining to ‘g‘ri tuzilishini saqlash; 4) tanani chiqindilardan tozalab turish; 5) nafas
olinadigan havoni yetarli va yaxshi qilish; 6) tanaga va mavsumga muvofiq kiyim tanlash;
7) jism oniy va ruhiy harakatlarni m o‘tadil bajarib turish. Bular qatoriga Ibn Sino yana m
o‘tadil uyqu va uyg‘oqlikni kiritgan. Olim bu tadbirlarni yangi tug ilgan chaqaloqdan
boshlab to qarillikkacha bo‘lgan ham m a davrda bajarishni ta ’kidlaydi. Ibn Sino bu
tadbirlardan eng m uhim i badantarbiya (jismoniy harakatlar), deb hisoblagan. Ikkinchi va
uchinchi o ‘rinlarga ovqat tadbiri va uyquni qo‘ygan. Ibn Sino badantarbiyaning ahamiyati
haqida so‘zlab, m o'tadil ravishda va o‘z vaqtida badantarbiya bilan shugilanuvchi kishi
kasalliklarning davosiga m uhtoj b o ‘lmaydi, ya’ni kasal bo‘lmaydi, deydi. Olim
badantarbiyaning quyidagi turlarini ko'rsatgan: tez yurish, chopish, sakrash,
qilichbozlik, kam ondan o cq uzish, chavandozlik, chovgan о yini, koptok о yini, kurash,
tosh ko‘tarish, nayza sanchish va h.k. B adantarbiya m ashqlari har bir kishi uchun alohida
tayinlanadi. Bunda uning yoshi, jinsi, quw ati, imkoniyati va sog‘liq darajasi hisobga
olinadi. Ibn Sinoning ta ’kidlashicha badantarbiyani boshlashdan oldin qovuqni va ichni b o
‘shatish zarur. Badantarbiyaning davomiyligi kishining kuchi, holati va sog‘liq
darajasiga qarab belgilanadi. Badantarbiyaning turlari qatoriga Ibn Sino uqalash 
massajni
ham kiritgan. Uning ko‘rsatishicha uqalash to ‘rt xil — m o‘tadil, 
kuchli, kuchsiz va davomli xillarga
bo‘linadi. Kuchlisi gavdani baquw at qiladi. Kuchsizi yumshatadi. Davomlisi ozdiradi. M
o‘tadili tanani yayratadi. Shu yerda Ibn Sino ovqatlanish tartibi, uyqu, ham m om da
yuvunish, turar-joylarni tanlash kabi usullarni keltirgan