Mustaqil ish Mavzu : Genoterapiya Bajardi: 401-Tibbiy biologiya guruh talabasi

MUVAFFAQIYATSIZLIKLAR HAM BO‘LGAN

• Bir qarashda gen terapiyasi shu payt­gacha davosiz deb yuritilayotgan qator kasalliklar «davri»ga barham beradigandek. Lekin yutuqlarga qaramay, kutilayotgan ijobiy natijalarga asosan modellarda erishilgan. Inson esa namuna emas. Modellarda ideal tarzda kechgan jarayonlar insonda ma’lum o‘zgarishlar bilan ro‘y berishini hech kim inkor etmaydi. Bunday o‘zgarishlar ham ijobiy, ham salbiy bo‘lishi mumkin. Demak, aslida shifo berish maqsadida yaratilgan zarrani sog‘lom hujayralarga zarar yetkazmagan holda yetkazish, qolaversa, keyinchalik ham uning ta’sirida biron-bir kasallik kuzatilmasligini ta’minlash asosiy vazifaligicha qolyapti.    
• Shu o‘rinda, gen terapiyasi o‘zining rivojlanishi yo‘lida yo‘qotishlarsiz, muvaffaqiyatsizliklarsiz kechmaganini alohida ta’kidlash zarur. Birgina misol: 2000 yili kuzda Pensilvaniya universiteti shifoxonasida 17 yoshli bemor Jessi Gelzinger hayotdan ko‘z yumdi. Bu yerda u gen terapiyasi yordamida irsiy jigar xastaligidan davolanayotgan edi. Tekshiruvlar bemor organizmga kiritilgan  tashuvchi virusga immunitetning o‘ta faol reaktsiyasi tufayli vafot etganini ko‘rsatdi. Natijada, ko‘plab organlar ishdan chiqqan va o‘z faoliyatini amalga oshira olmay qolgan. Lekin shunisi e’tiborliki, Gelzinger o‘zi kabi qonda ammiak miqdori oshishi bilan belgilanadigan bunday kasallikka chalingan ko‘plab insonlardan ham ancha sog‘lom edi. Undagi xastalik avj olib ketishining oldini  kam oqsilli maxsus parhez va ammiakni organizmdan chiqarib tashlovchi dorilar bilan olish mumkin edi. Shundan so‘ng Jessining o‘limi gen terapiyasi usullarini joriy etishni boshlayotgan ko‘plab tibbiy markazlar uchun jiddiy ogohlantirishdek bo‘ldi. Chunki 30 foiz hollarda genlarni organizmga kiritishda tashuvchi adenoviruslardan foydalaniladi, deb yozadi sciencedaylu.com sayti.