Musiqa darsi 7-sinf

1. Musiqiy savodxonlik kompetensiyasi 2. Jamoa bo‘lib kuylash kompetensiyasi 3. Musiqa tinglash va tahlil qilish kompetensiyasi

Tayanch kompetensiyalar: K ommunikativ kompetensiya A xborot bilan ishlash kompetensiyasi S haxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi I jtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi U mummadaniy kompetensiyasi M atematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi

Darsning blok chizmasi:

1	Tashkiliy qism: a) salomlashish b) davomat aniqlash v) o’quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirsh.	2
2	O’tilgan mavzuni takrorlash mustahkamlash: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari yordamida takrorlanib, mustahkamlanadi.	7
3	O’quvchilarga yangi mavzu haqida tushuncha beriladi.	10
4	Tinglash: Nota yozuvlaridan yoki audio CD disk yozuvlaridan foydalanib, arab hamda eron musiqa asaridan namunalar eshittirilib, suhbat-munozara o’tkaziladi.	8
5	Musiqa savodi: Darslikda berilgan kuy parchasini dirijyorlik qilib, notalarni aniq va ravon sof tovushda kuylashga erishish.	8
6	Jamoa bo’lib kuylash	7
7	Dars yakuni: Test sinovlari orqali mavzuni mustahkamlash. Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, qo’shiqni yod olish	3

Darsning ta’limiy maqsadi: XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati

rivojining asosiy bosqichlari haqida ma’lumot berish.

Darsning tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarda ijodiy mahorat nafosat va badiiy didni o’stirish, fikr doirasini kengaytirish, mustaqillik va tashabbuskorlikni tarbiyalash.

Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: “XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati”haqida musiqalarini tinglash orqali o’quvchilarning musiqiy qobiliyat va iqtidorni rivojlantirish. Musiqa asarlarining ma’naviy-estetik mazmunini his qilish qobiliyatlarini rivojlantirish.

Darsning uslubi: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari savol-javob, hikoya “Klaster”.

Darsning jihozi va o’quv uslubiy ta’minoti: Fortepiano cholg’i asbobi, reja, konspekt, 6-sinf darslik, tarqatma materiallar, kartochkalar, nota yozuvlari, audio SD disk yozuvlari.

Darsning blok chizmasi:

Darsning borishi: “Aql charhi” o’yini o’tkaziladi. Bunda o’tgan darsda o’tilgan mavzu bo’yicha o’quvchilarga bittadan og’zaki savollar beriladi.O’quvchilar qisqa vaqt ichida tez va aniq javob berishi orqali, uyga vazifani va o’tilgan mavzularni mustaxkamlaydilar.

Quyida o’quvchilar uchun beriladigan savollardan namunalar keltirilgan.

1. “XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati” musiqasidan qaysilarni bilasiz?

2. “XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati” Sharq allomalaridan kimlarni bilasiz?

3. Samarqand shahridan “O’rta asr allomalardan kimlarni bilasiz”?

4. Doston ijrochilari qanday nom bilan yuritiladi? (baxshi, Bolabaxshi)

5. Jaqhon miqiyosidag musiqa qaysilar?

6. Xorazm mumtoz musiqasining ustozlaridan kimlarni bilasiz? (Madraxim Sheroziy, Hojixon Boltayev, Komiljon Otaniyozov)

“Topqirlik ” mashqi o’tkaziladi bunda o’quvchilarga oldingi darslarda tinglagan musiqiy asarlardan namunalar eshittiriladi. O’quvchilar tezlik bilan qanday musiqa ekanligini topishlari zarur. Faol qatnashgan o’quvchilarga rag’batlantiruvchi kartochkalar beriladi.

Yangi mavzu: XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati.

shahri va viloyati hududlarida qaror topgan musiqiy an’analarning

majmuidir. Bunda xalq musiqasiga oid kuy, terma, lapar, yalla, qo‘shiq,

ashula kabi aytim janrlari, shuningdek, dostonchilik, ashulachilik,

maqomchilik kabi musiqa an’analari o‘z aksini topgan.

Mavzu rejasi:1. XX asr musiqa madaniyati musiqa impressionizm

2. XIX XX asr musiqa

Mazkur mavzuni “Zinama-zina” texnologiyasidan foydalangan xolda darsni tashkil etish mumukin.

-O’quvchilar 3 guruhga bo’linib, 1-guruh rejaning birinchi savolini; 2-guruh rejaning 2-savolini; 3-guruh rejaning 3-savolini ochishga harakat qiladilar.

-O’qituvchi guruh a’zolarini tarqatma materialda yozilgan kichik mavzular (rejalar) bilan tanishishlarini va shu mavzu asosida bilganlarini jamoa bilan birgalikda fikrlashib yozib chiqish vazifasini berib vaqt belgilaydi.

-Guruh a’zolari birgalikda tarqatma materialda berilgan kichik mavzuni yozma ko’rinishda ifoda etadilar.

-Tarqatma material to’ldirilgach, guruh a’zolaridan bir kishi taqdimot qilib, tayyorlangan materialni doskaga “Zina” (tagma-tag) shaklida o’rnatib chiqadilar.

-O’qituvchi guruhlar tomonidan tayyorlangan materiallarga izoh berib, mavzuni mustahkamlaydi.

“XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati” o’rganish o’zining asrlar davomida shakllangan an’analari, maxalliy urf odatlari, dostonchilik san’ati bilan alohida ajralib turadi. Ularning mumtoz musiqa janri asosan dostonchilik bilan bog’liqdir. Ularga mehnat aytimlari mavsumiy va marosim qo’shiqlari va baxshilar san’ati kiradi.

Musiqa tinglash: Xo’ja Abdulaziz Rasulov ijrosida “Shashmaqom” asaridan namunalar tihglash “Tohir - Zuhro” musiqali dirammasidan Tohir va Zuhro duetini tinglang Tinglash madanyatini o’rganish. O’zbek xalq kuylaridan “Samoi dugoh” o’quvchilar bilan kuyni tahlil qilish va harakteri haqida fikr yuritib unga baho berish.

Jamoa bo’lib kuylash “Zaynab va Omon” operasidan Ergash qo’shig’i faoliyatini bajarishdan oldin o’quvchilar bilan ovoz sozlash mashqlari o’tkaziladi. Bunda mashq qo’shiqning musiqiy matnlaridan olinishi yoki musiqiy iboralardan olingan bo’lishi mumkin. Shu bilan birga o’quvchilarni qobulyatini oshirish.

Musiqa savodi: Yunis Rajabiy hayoti va ijodi.

Bastakor, xonanda va sozanda, akademik Yunus Rajabiy 1897 yilda Toshkentda tug‘ilgan. Avval madrasada, so‘ng 1919-1922 yillarda Turkiston xalq konservatoriyasida, 1934 yilda Toshkent Oliy musiqa maktabining tayyorlov kurcida, 1940—1941 yillarda Moskvada bastakorlar kursida ta’lim olgan Yu. Rajabiy xalq musiqa merosini Mirzaqosim hofiz, Sh. Shoumarov, To‘ychi Hofiz, Domla Halim Ibodovlardan o‘rgangan.

Mehnat faoliyatini 1923—1925 yillarda Samarqand pedagogika bilim yurti to‘garagi o‘qituvchisi sifatida boshlab, 1925—1926 yillarda Samarqand teatrining musiqa rahbari, 1927—1959 yillarda O‘zbekiston radio qo‘mitasi qoshidagi xalq cholg‘u asboblari ansambli tashkilotchisi va badiiy rahbari, 1942—1945 yillarda Toshkent viloyat Yangiyo‘l musiqali drama va komediya teatrining musiqa rahbari, 1959—1976 yillarda O‘zbekiston Televideniesi va radio eshittirish Davlat qo‘mitasi huzuridagi maqom ansambli tashkilotchisi va badiiy rahbari vazifalarida ishladi.

O’qituvchi o’quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat qiladi.

1. Jahon musiqasi qaysilar?

2. Toshkent shahrim» qo‘shig‘ining ohang — pardalarida mavjud yarim

ton va butun ton oraliq tovushlarni aniqlang.

3. Qo‘shiqning naqaroti va uch band she’rini yod oling.

4. Quyidagi nota cho‘zimlarining o‘lchov sanog‘ini aniqlang hamda

ularni chapak vositasida (hisobga mutanosib) ifoda eting:

O’qituvchi: Aziz bolajonlar mana bugungi darsimizni ham yakunladik, hozir har bir guruhning to’plagan rag’bat kartochkalarini hisoblab chiqamiz. Qaysi guruh ko’p to’plagan bo’lsa usha guruh g’olib deb topiladi. Hammangiz bugungi darsda faol qatnashganingiz uchun rahmat.

VI bosqich

Uyga vazifa“XX asr O’zbekiston musiqa madaniyati” musiqa uslubi haqida mavzusini o’qib, o’rganib kelish, qo’shiqni takror avtib, nota yozuvi ustida ishlab, qo’shiq matnini yaxshilab o’rganib kelish topshiriladi

O’qituvchi: Xayr sog’- omon bo’ling.

O’quvchilar: Ustoz siz ham sog’ bo’ling,

Baxtimizga bor bo’ling.

O’qituvchi: Good bye my dear poople

O’quvchilar: Good bye.

“Dars o`tishga ruxsat etildi” O`TIBDO`: __________________

Musiqa darsi 7-sinf

Sinf __ “__”__ “__” Sana “___” ________________ Dars soati: __
Darsning mavzusi: O’zbek musiqasida kompozitorlik ijodiyoti

Dars soati: 1

Mavzuning qisqacha mazmuni: O’zbek musiqasida kompozitorlik ijodiyoti.

Texnologik xaritasi

Maqsad vazifalar.	Maqsad: Ta`limiy: o‘quvchilarning ma’naviy, badiiy, axloqiy madaniyatini shakllantirish. Tarbiyaviy: milliy g‘urur, vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, ijodiy mahorat, nafosat va badiiy didini o‘stirish. Rivojlantiruvchi: o‘zbek hamda jahon kompozitorlari asarlarini tinglab tushunish va undan zavqlanishga o‘rgatish Vazifalar:- Musiqa madaniyati o‘quv fani bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarni amaliyotda qo‘llash orqali ularda kuzatuvchanlikni, musiqiy xotirani, obrazli tasavvur qilishni, ijodkorlikni, tashabbuskorlikni, badiiy va musiqiy didni rivojlantirish va fikr doirasini kengaytirish; o‘zbek va jahon kompozitorlari asarlarini va turli musiqiy janrlarni bir-biridan farqlay olish, tayanch va umumiy kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
O’quv jarayoning mazmuni	O‘zbek va jahon kompozitorlari asarlarini va turli musiqiy janrlarni bir-biridan farqlay olish, tayanch va umumiy kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnalogiyasi	Uslub: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari, hikoya, suhbat, savol-javob, “Klaster”, Shakl: Suhbat-munozara, guruhlarda va jamoada ishlash. Vosita: Tarqatma materiallar, notalar yoki audio SD disk yozuvlari, fortepiano cholg’u asbobi, rag’batlantiruvchi kartochkalar. Usul: Tayyor yozma materiallar. Nazorat: Og’zaki nazorat, savol-javoblar, kuzatish, o’z-o’zini nazorat qilish. Baholash: Rag’barlantirish. 5 balli tizim asosida baholash.
Kutiladigan natijalar	O’qituvchi: Mavzuni berilgan vaqt ichida barcha o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilishiga erishish. O’quvchilar faolligini oshirish. O’quvchilarda darsga nisbatan qiziqish o’yg’otish. Dars jarayonida ko’proq o’quvchini baholashga erishish. Savol-javoblarga qatnashib, mustaqil fikrlashga o’rgatish. O’quvchi: Musiqa haqida bilimlar egallaydi, yakka holda va guruh bo’lib ishlashni o’rganadi, nutqi rivojlanadi va eslab qolish qobiliyati kuchayadi. O’z-o’zini nazorat qilishni o’rganadi. Qisqa vaqt ichida ko’p ma’lumotlarga ega bo’ladi va baholay oladi.
Kelgusi rejalar	O’qituvchi: Yangi pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirib, darsda qo’llash, o’z ustida ishlash, mavzuni xayotiy voqyealar bilan bog’lash, pedagogik mahoratini oshirish, ko’proq qo’shimcha ma’lumotlar berib, o’quvchilarni madaniy saviyasini oshirishga erishish. O’quvchi: Mustaqil ishlashni o’rganadi. Fikrini ravon bayon qila oladi. Shu mavzuga asoslanib qo’shimcha materiallar topadi, ularni o’rganadi. Fikri va guruh fikrini tahlil qilib, mustaqil fikrlash malakasini hosil qiladi. Musiqiy bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi.
Shakllantirilayotgan kompetensiyalar:
Fanga oid kompetensiyalar: