Musayev A. N. hamda Jumanazarov S. larning "Buxgalteriya hisobi" kitobida

Liabilities-Passivlar
Respublikamizdagi adabiyot va normalarga ko’ra passivlar:
“Passiv” – faolsiz, xolis (betaraf) turmoq, tushuntirish kabi soʻzlarning ildizidan olingan. Tarixan bu atama dastlab faqat qarzga olingan mablagʻlarga nisbatan, ya’ni uchinchi shaxslar oldidagi majburiyatlarga nisbatan qoʻllanar edi. Bu bilan mulk egasi qarzga olingan mablagʻlarga boʻlgan munosabatda oʻzboshimchalik (bemalollik)dan oʻzini tutishi kerakligi ta’kidlangan edi. Keyinchalik «passiv» atamasi manbaalarning boshqa moddalariga ham tarqatilgan boʻlib, faqat korxona majburiyatlarini tavsiflabgina emas, mablagʻlar turlarini qanday maqsadlarga moʻljallanganligini ham tavsiflash uchun ishlatiladigan boʻldi.
Manbaalarning tarkibiy qismini majburiyatlar tashkil etadi. Sub’yektning majburiyatlari – bu oldingi amalga oshirilgan muammolarni natijasi yoki kelajakda oʻzida mujassamlangan iqtisodiy nafni chiqib ketishi yoki yangi majburiyatlarni vujudga kelishi bilan yakunlanadi.
Majburiyatlarni uch xil xususiyatga ega boʻlishi kerak:
a) aktivlarni chiqib ketishi yoki xizmat koʻrsatish yoʻli bilan toʻlashni
vujudga keltiradigan mavjud doimiy majburiyatni oʻzida majassamlashtirishi;
b) sub’yekt uchun majburiyatni bajarilishi majburiyligi va qariyib
muqarrarligi;
v) oldingi bitim yoki oldingi voqealar natijasi boʻlishi. Balans koʻrsatkichlaridan quyidagi iqtisodiy koʻrsatkichlarni aniqlab olish mumkin.

Yuqorida nomi keltirilgan xorijiy manbalarda esa passivga qiyigachi tarif beriladi:

“Majburiyat - bu kompaniyaning tashqi tomonlarga qarzi bo'lgan har qanday pul, u etkazib beruvchilarga to'lashi kerak bo'lgan veksellardan tortib, kreditorlarga chiqarilgan obligatsiyalar bo'yicha foizlargacha, ijara, kommunal xizmatlar va ish haqi. Joriy majburiyatlar bir yil ichida to'lanadi va ularni to'lash muddati tartibida ro'yxatga olinadi. Boshqa tomondan, uzoq muddatli majburiyatlar bir yildan keyin istalgan vaqtda to'lanadi.”