Murtazayev saidmurodxon saidaloyevich murtazayev saidalo murtazayevich bolalar fakultet terapevtik

Surunkali granulyatsiyalanuvchi periodontit 
Bu xil turdagi periodont yallig`lanishi bolalarda juda ko`p uchraydi. Surunkali 
yallig`lanish jarayoni periodont to`qimasi atrofini o`rab turgan mineral tuzlarga 
to`yinmagan suyak ustunchalarining tezda buzilishiga va ular o`rnining 
granulyatsiyalanuvchi to`qima bilan almashinuviga sabab bo`ladi. Bu tur yallig`lanish 

---

22 
jarayoni uchun to`qimada hujayralarning o`lishi (alteratsiya) va hosil bo`lishi 
(proliferatsiya) dan tashqari, tomirlardagi qon suyuk qismining sizib chiqishi 
(ekssudatsiya) ham xosdir. Shu sababli ekssudat o`ziga yo`l ochib, tish milki atrofiga 
yorib chiqadi va svish hosil qiladi. Surunkali yallig`lanish jarayoni ko`p ildizli sut 
tishlari atrofidagi suyak to`qimalarida tez yoyilib, tish ildizlari joylashgan alveolalar 
(chuqurchalar) orasidagi suyak to`sinchalarini va doimiy tish kurtaklarini o`rab turuvchi 
kompakt suyak plastinkalarini yemiradi. Bu hol 2-3 yashar bolalarda doimiy tish 
kurtaklarining to`liq yemirilishi bilan tugallanishi mumkin. Ana shunday bolalarda 
keyinchalik doimiy tishlar shu nuqtalarda o`sib chiqmaydi va bu hol birlamchi adentiya 
(tishsizlik) deb izoxlanadi. Ba’zi bir hollarda esa yallig`lanish jarayoni ta’sirida doimiy 
tish kurtaklarining emal va dentin qavati gistogenezi buzilishi oqibatida o`sib chiqqan 
tish toj qismida har xil dog`lar, struktura buzilishi (Turner tishlari) holatlari qayd etiladi. 
Ayrim hollarda doimiy tish kurtagi o`rnidan siljishi keyinchalik tishlar joylanishi 
anomaliyasiga olib keladi. Surunkali yallig`lanish jarohatlangan sut tishlari ildizlarining 
muddatidan oldin (patologik) yemirilishiga sabab bo`ladi. Bunda ildiz so`rilishi 
(rezorbsiya) ildizning cho`qqi qismidan boshlanmasligi mumkin. Ko`p ildizli tishlarda 
bu xil so`rilish bifurkatsiya sohasida kuzatilsa, tish toj bo`shlig`ining tag devori 
yemirilib, pulpa bo`shlig`i bilan periodont to`qimasi o`zaro aloqador bo`lib qoladi 
(perforatsiya) va granulyatsiyalanuvchi to`qima pulpa bo`shlig`iga o`sib kiradi. Bu hol 
davolovchi shifokorlarga soxta gipertrofik pulpit belgilarini namoyon qilishi mumkin. 
Ana shunday vaziyatlarda kasal tish rentgen suratini sinchiklab o`rganish yaxshi 
natijalar beradi va tashxis to`gri qo`yiladi.