Муратов Д., Алимова М., Каримов Ж., Нажмиддинов Ж., Жўраев Ш. Диншунослик ўзбекистон республикаси

ҲАСАН – саҳиҳ ҳадис шартларига эга бўлган, лекин заб­ти пастроқ бўлган адолатли ровийнинг ўзи кабилардан қилган ривояти.
ХАУРВАТАТ – зардуштийликда саломатлик, мукаммалллик маъбуди, Ахура Мазда тарафдори.
ХВАРТША – зардуштийликда эзгу амал.
ХИНАЯНА – кичик ғилдирак, нажот топишнинг тор йўли.
ХИРБАД – мобад оиласига мансуб зардушт руҳонийлари табақасининг энг қуйи вакили.
ХРАФСТРА (Жирканчли) – зардуштийликда ўлдириш мум­кин бўлган ёвузлик тарафдори дея эътиқод қилинадиган йиртқич ҳайвонлар.
ХУДОНИНГ РАҲМАТЛАРИ – протестантликнинг пятиде­сятниклик йўналишига ҳос ақидалардан бири. Худонинг раҳматлари деганда Масиҳни қабул қилиш, Муқаддас Руҳ билан чўқинтирилиш ва руҳий қайта туғилиш назарда ту­тилади.
ХУДО–ОДАМ – Исо Масиҳга нисбатан ишлатиладиган ном. Христианлик ақидасига кўра Исо асли худо бўлиб, инсонларни халос қилиш учун инсон қиёфасига кирган.
ХУЛУҚИЙ – Расулуллоҳ (а.с.)нинг ахлоқий сифатлари ҳақидаги суннат.
ХУМ (Хаома) – ибодат маросимларида махсус тайёрланади­ган ичимлик.
ХУМАТА – зардуштийликда эзгу фикр.
ХУРДАК АВЕСТО («Кичик Авесто») – диндорлар кундалик фаолияти учун «Авесто»нинг ихчамлаштирилган шакли.
ХУХТА – зардуштийликда эзгу сўз.
ХШАТРА ВАИРЬЯ – зардуштийликда қудрат, қатъийлик, ҳукмронлик маъбуди, Ахура Мазда тарафдори.
ЦЗЕНЬ–ЦЗЕ – «Юксак маърифатли одам». Қадимги Хитой­даги билим ва донишмандлик культи ҳисобланиб, у билим олиш йўлида сабр–матонатли ва ўта интилувчан одам­ларни юқори мартабага кўтарилишига ёрдам беради, деб эътиқод қилинган. Цзень–цзе даражасига эришган одам фақат учта нарсадан – Осмоннинг амри, буюк инсонлар ва ўта донишмандлардан қўрқиши мумкин бўлган.
ЧИНВАД (ажратиш кўприги) – инсон вафотидан сўнг унинг руҳи эзгулик ва ёвузликни ажратувчи кўприкдан ўтиши лозим. Чинвад кўпригида инсон руҳи эзгулик язатлари Сраоша, Митра ва Рашну ҳимоясига ўтса, абадий роҳат ва фароғат макони Қўшиқлар уйига боради.