|
— К е п .
— Ханзада кунграт хам каракалпак деп мени узига кушиб
куйябти. Туркистаннан бирга кучканмиз, аммо, сизнинг
боболарингиз Бойсун
тори
тарафига кетган дейди.
Кыз бул эцгимелерди шын кеуилинен айтар еди
Исмайыл онын ак кекирек, еденлигине хэуес пенен карап
отырды.
— Сондай ма? — деди кыз энгимесин Исмайылга
макуллаткысы келип.
— Бэлким, сондай шьнар, — деди Исмайыл.
— Сизлар сиёсатчисиз, очик айтишга куркасиз, сондай
ма? — Ол «шунаками» демей, «сондай ма» дегенине дыккзт
аудартыу ушын ныкданкырап айтар еди. — Обкомдагилар узи
сондай сак булади дейишади, шу ran ростми?
Исмайылдын кулимсиреген жузи дэрхэл сергекленди. Ол
езин в т е г е н н и н орнына койып сейлеп атырганына
эжепленип карады кызра.
— Куркман! — деди кыз кулип. — Мен хеш кимга
айтмайман. Жазбайман обкомингга!
— Ханзада...?
— Ханзада сиз хакингизда бир-икки марта айтти менга.
— «Ханзада келмесе кайта берейин» демекши еди Исмайыл,
лекин, кыз итибар бермей ез пикирин дауамлап кетти.
— Жазда туйиниз булар экан. Расмингизни курмокчи булиб
канча сурадим, курсатмади. Аслида раем берматансиз, сондай
ма?
— Сондай.
— Энди кераги жок. Узингизни курдим.
— Мен. Тураман карындасым, — деди Исмайыл тикейип.
— Нега? Хозир кеб колады.
— Як. Жумысларым бар.
— Нима деб куяй?
— Менин келгенимди айтпан, майлиме?
Кыз ан-тан болды.
— Билмадим-ов. Кузларим айтиб куядими деп куркаман.
Исмайыл онын менен хошласканша асыгып, сыртка
атлыкты.
137
Е н
с э т с и з
с а п а р б о л д ы И с м а й ы л д ы н сол Ташкент
сапары. 0 з и н жойтып кайтты. Ж урт хэуес ететугын бурынны
И с м а й ы л г а у к с а м а й к а л д ы . Э д е п т е д е б и р е у менен
ж аукы лдасы п сей л есе берм ейтуты н ту й ы к м инези биротала
кулп лан ды . Гилтин д а рьяна атты ол , тап баяры арматура
д ар ак к а илдирилген кул п лард ы н гилтиндей етип.
О ны н есесине жазыу столы н а м ы йы клан ды . Деретиуши
и н с ан л ар д а баскаларра у к сам ай ту р ы н б и р к э си й ет болар
ек е н . Ол к э с и й е т — б и р н э р с е г е катты рэзеп лен се, яки
журегине ж акы н туткан адам н ан кеули калса бар ашыуын
кэлем н ен алар екен. М ийдеги бар алагадаш ы лы к ез орнын
сол деретиуш илик ислерге босаты п берер екен.
Е н д и усы аухал И с м а й ы л д ы н б а с ы н а тусти . Оньщ
кеки реги н д еги бар ы за, д уньядары ен суйи кли адамынан
ж еген п э н т б э р и -б э р и е зг е ш е ил хам б о л ы п бир арнага
куйылды. Сол сапары ол кы злар ж атакханасы н ан кеуилсиз
кайтса да, д окгорлы к м о н о ф а ф и я с ы н ы н биринш и белими
у ш ы н ж а к с ы б аха а л ы п к а й т к а н ед и . Л е к и н , буран ол
кууанбады. Ишлей риза болды да койды. Кеуил тэрезисинин
кай ты -Fa м пэллеси бул кууаныш тан ауыр келди. Егер сонда
Ханзада оны жузи ж айнап карсы алганда, екеуи бары-жогы
я р ы м с а а т - а к баи а й л а н ы п с е й и л е т к е н д е илим и й
ж умы сы ны н ж эне бир жыл, керек десе еки-уш жыл кейинге
с у р и л г е н и н е д е к а й ы л е д и . Б э р и к е р и с и н ш е болды.
М ухаббаты к ей и н ге сурилди! С урилди ме я к и журегиндс
еш п ес из калдырып биротала сенди ме, оны сы да бийбелги.
Бул тирилей
ж огалты у еди. И см ай ы л е н д и е зи н онлап
алыура бел бууды. Тэрдирде хэр нэрсе болыуы мумкин. OFaH
саб ы р -та к атл ы лы к пенен тези п билм есе, е з и н и н гуресиу
кэби лети н ж ойтып алыу да хеш гэп емес. Ж уреги рыжлап
турса да, хэм м есине к ез жумып, ези н тутыура курбы жетти
о н ы н . Е нд и т о м -т о м тар и й х а к т а р ы п , м о н о г р а ф и я н ы н
еки нш и белим ин жазыура отырды. Х алы кты н тарийхы еди
о н ы н те м асы . Ол буры нры дай х эр с в з и н и н алды -арты н
ойлап, сескенип жазыуды койды. Ашшы хакы йкатгы KaFa3Fa
тусирди. Бул халы кты н халык болып кэли п л еси уи н е баска
уллы халы кларды н тэсири бар, деген ж асалм а мойынлауды
коспады. Ол дэуирлерде ким нин уллы халы к болганы н ким
биледи?! Ж ол бойы ерш еленген еспе кумларды косы п алып
138
кеткен дэрьяны н кушли дегиши кусап, ким-кимди езине
косып алтанын тарийх анык жазып калдырмаган. Хэммеси
болж ау. С ол болж аулардан ен шынлыкка жакын
келетурынын танлап алыу хэм оны ез пикирин менен
делиллеу илимпаздан кушли ерк хэм терен билимди талап
етеди. Баслы меселе сонда!
Илим менен сиясат — шын берилсен хэмме нэрсени
умыттырады. Исмайыл да барып-барып сол эуметсиз еки
кунди есинен шыгара баслады. Кундиз кенседе, кеште уйде
узликсиз жазыу, жазыу... китап актарыу, жэне жазыу!
Анасынын демлеп койып кеткен шайларын муз кесек болган
пайытлары барып кесеге шурылдатып куйып симирер еди.
Аукатын да ел жаткан сон ези кайтадан ысытып алалы, яки
еки езиуине тон май катып, солайынша жеп алады. Анык
уйкы кыскан уакытлары жемей-ак жатып калады.
Анасы байрус OFaH селтен бермеу ушын уйден пышык
журис пенен кирип-ш ыгар еди. Хэзиргинин илиминин
кандай болатурынын билмесе де, баласынын келешеги усы
бир текше-текше китаплар менен сабаклас екенин жаны
сезеди. «Туп-туп, тилден, кезден сакласын, деп ишинен
губирленип, жагасына тупиреди. Экеси пакыр каламуллага
жетик еди. Х аслы на тартып, балам пакыр да езинин
каламулласына алык болажак».
Генжемурат та Исмайылга мейлинше мумкиншилик
жаратып койды. Ишки жумыслардын кепшилигин ези
аткарды. Ерте кдйттын, кеш келдин демеди. Хоярда-коймай
тусликке ертип кетиуди де сийреклетти. Енди онын ез уйи
бар. Крйыу ишсин, суйык ишсин ез уйинин тамары мазалы.
Бурынлары ертип кеткенде де «женгеси менен Ханзада
хаккында сейлесип алсын» деген мэниде оны алып кетер
еди.
— Жур иним, бугин женген гунжи майга палау асып атыр.
Майын Шымбайдан алдырдым...
— Хоныратгары агайынлер еки кыррауыл жиберген екен.
Туурамасын жеп кайтайык...
Бул
м и р эт л е р
карсы
делил
айтыуга
орын
калдырмайтурын усыныслар еди. Хала берди, онын туп-
терекинде жокарьщагы мэнилер жатар еди.
139
К е й и н г и ж ы л л а р ы Г е н ж е м у р а т т ы н е с к и ж а п с а г ы тез-тез
Do'stlaringiz bilan baham: |
