Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

6.8-rasm. Mustahkamlovchi quvurlarning jihozlari

Mustahkamlovchi quvurlarning jihozlari. a) quvur boshmoqlari (9.5-rasm v va g) - mustahkamlovchi quvurlar birikmasining pastki qismini ezilishdan saqlash, quduq devorlaridagi jinslarni kesish va quvurlarning quduqqa tushirilishidagi siljishini yengillashtirish uchun xizmat qiladi.

Boshmoq – uzunligi 0,225-0,425 m, devor qalinligi 0,175-0,25 m bo‘lgan, qalin devorli asosiy quvurdan chiqarilgan qisqa po‘lat tarmoqli quvur. Uning yuqori qismida mustahkamlovchi quvurga moslashtirilgan ichki burma rezbasi, boshmoqning pastki yonida esa ichki va tashqi ko‘rinishdagi charhlovchi qirrasi mavjud. Boshmoqning bir tomoni quvurga ikkinchi tomoni esa yo‘naltiruvchi tiqinga bog‘lanadi. Yo‘naltiruvchi tiqin konussimon bo‘lib, cho‘yan, alyuminiy yoki beton materialdan tayyorlanadi. Boshmoqning o‘lchovlari 2.5-jadvalda keltirilgan.

b) quvur xomutlari (9.6, a-rasm) – quvurlarni tushirish va ko‘tarishda ushlab turish va mustahkamlovchi quvurlarini og‘irligi bo‘yicha quduq og‘zi tepasida tutib turishga mo‘ljallangan

v) quvur ushlagichlar – quduq og‘zida mustahkamlovchi quvur birikmasini osilgan holda ushlab turishga mo‘ljallangan asbob (9.3, b- rasm).

6.9-rasm. Bashmakning ko’rinishi

g) sharnirli quvur kaliti (9.6, z-rasm) – mustahkamlovchi quvurlar birikmasini biriktirish va ajratish uchun xizmat qiladigan kalit.

d) konussimon freyzerlar (9.6, j-rasm) – kesuvchi qirralari bilan quvurlarning ichki yuzasidagi notekisliklarni yo‘qotishda qo‘llaniladi.

ye) qoqma kallak (9.6, d-rasm) – har xil tuzilishga ega bo‘lgan, ko‘p pog‘onali qoqma kallak.

U mustahkamlovchi quvurlarni muftasiz ulashga mo‘ljallangan. Shuningdek, quduqqa mustahkamlovchi quvurlar birikmasini qoqib tushirishda zarbaning deformatsiyasidan quvurning yuqori qismini saqlashga xizmat qiladi.

j) urib chiqaruvchi snaryad (2.6, g-rasm) asoson chuqur bo‘lmagan quduqlardan mufta bilan ulangan mustahkamlovchi quvurlarni urib chiqarishda qo‘llaniladi.

z) ko‘targichlar – yukni bir oz balandlikka ko‘tarib beradigan mexanizm. Harakatlanish turiga qarab, richag reykali, tishli uzatma reykali, vintli va gidravlik, harakatlantirish turiga ko‘ra esa dastaki, elektr va pnevmatik turlarga bo‘linadi. Domkratlar 0,5-500 t yukni 0,15-2,2 metrgacha ko‘tara oladi. Ta’mirlash va yig‘ish (montaj) ishlarini bajarishda, og‘ir yuk joylangan idishlar va donali yuklarni ortishda ishlatiladi.

Yuqorida qayd etilgan quvur jihozlaridan tashqari teskari klapan, to‘g‘on halqa va turbo’lizatorlar ham qo‘llaniladi.

Teskari klapan – quvurlar birikmasining eng pastki qismiga, boshmoqdan yuqoriga o‘rnatiladi. Uning likopchali va sharli turlari mavjud

To‘g‘on halqa – mustahkamlovchi quvurlar birikmasini sementlash jarayonida sement qorishmasining burg‘ilash eritmasi bilan aralashib ketmasligini ta’minlash uchun xizmat qiladi.

Turbo’lizator – mustahkamlovchi quvurlar birikmasini sementlashda ularning orqa bo‘shlig‘ida sement qorishmasi gidrofoblanib, yaxshi joylashishini ta’minlash uchun quvurlarga turbo’lizatorlar o‘rnatiladi.

Xulosa

Quduq konstruksiyasini tanlashning maqsadi va vazifalari, loyihalashtirishga ta’sir etuvchi omillar, quduqning parametrlarini aniqlash ketma-ketligi, quduq profilini tayinlash maqsadi va burg‘ilash shartining geologik-texnik sharoitlari tо‘g‘risidagi ma’lumotlarining ketma-ketligi, qiya uchastkalarni burg‘ilashdagi murakkabliklar, quduqlarni burg‘ilash jarayonida egrilanishni keltirib chiqaradigan texnik sharoitlar va muammolar tо‘g‘risidagi ma’lumotlar bayon qilingan.