Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

11.3. Kolonnani erkin qismini rotor yordamida mumkin bo’lgan aylantirish darajasini aniqlash.

O’lchami, devor qalinligi va diametri bir hil bo’lgan quvurlardan tashkil topgan burg’ilash kolonnasini, erkin qismini rotor yordamida mumkin bo’lgan aylantirish darajasini aniqlash.

(13.1)

bu yerda ( - buralish darajasi, aylanishlarda;

_о– metal quvurlarini cho’zilishdagi oquvchanlik chegarasi. kgs/sm²;

L – quvurlar birikmasini erkin qismining uzunligi. sm;

_М – Burg’ilash quvur metallarining zichligi. kg/sm³;

_С – quduqni to’ldirib turgan eritmaning zichligi. kg/sm³;

К – mustahkamlik zahira koeffitsiyenti;

G – mustahkamlik moduli. kgs/sm²;

Д – Burg’ilash quvurining tashqi diametri. sm;

Po’lat uchun _М =7,8510^-3 kg/sm³, G=810⁵ kg/sm³, К=1,50
D 16 – Т qotishmasi (splava) uchun: _М = 2,8 ^. 10^-3 kg/sm³, G =2,710⁵ kgs/sm², К=1,8 Т=20⁰С bo’lgan dа.

O’lchami, diametri va devor kalinligi bir xil bo’lgan kolonnani, rotor yordamida mumkin bo’lgan aylantirishlar soni qo’yidagi tenglamadan topiladi.

(13.2.)
bu yerda n – rotorni ruxsat etilgan aylanishlar soni;

L – Burg’ilash quvurlar birikmasini ushlanilmagan erkin qismining uzunligi. m;

D – Burg’ilash quvurining tashqi diametri. m;

_о – Burg’ilash quvurining oquvchanlik chegarasi. kgs/sm²;

К – mustahkamlikning zahira koeffitsiyenti;

_ч – kuchlanishdagi cho’zilish. kgs/sm²;

(13.3.) (13.4.)

Agar burg’ilash kolonnamiz quvurlarining diametri, devor qalinligi bir xil bo’lmasa va xar xil metallardan tayyorlangan bo’lsa, unda buralish burchagi qo’yidagi ko’rinishda topiladi
а) Burg’ilash quvurining bir o’lchamli qismlari uchun pastdan yuqoriga bo’laklarga bo’lib, mumkin bo’lgan aylanish momenti (vakti) quyidagicha topiladi:

(13.5.)

bu yerda М_m – kolonnaning ko’tarilayotgan qismidagi xavfliroq bo’lgan , yuqori qismini mumkin bo’lgan aylanish momenti. kgs.sm;

_0m – kolonnaning ko’rilayotgan qismidagi quvur metalining oquvchanlik chegarasi. kgs/sm²;

Q_n, Q_n-1 va x.k. – bir o’lchamli qismning havodagi massasi. kg;

D_m – kolonnani ko’rilayotgan qismining tashki diametri. sm;

d_m – kolonnani ko’rilayotgan qismining ichki diametri. sm;

W – Burg’ilash quvurining ko’tarilayotgan qismining qarshilik momenti. sm³;

Q_m – Burg’ilash kolonnasini bir o’lchamli qismini havodagi og’irligi. kg;
б) hisoblashlarning natijasiga ko’ra mumkin bo’lgan aylanish momentining minemali (М_min) tanlanadi va u uchun quvurlar birikmasini erkin qismining aylanishlar soni quyidagi tenglama yordamida hisoblanadi:

(13.6.)

bu yerda М_min – aylanish momentining minimal qiymati. Burg’ilash quvurlar birikmasini bir o’lchamli qismi uchun mumkin bo’lgan aylanish momentini hisoblashlarida aniqlanadi. kgs.sm;

l₁, l₂, …., l_n – Burg’ilash kolonnasini bir o’lchamli qismlarining uzunliklari;

G₁, G₂, …., G_n – metal quvurlarini siljishdagi egiluvchanlik (taranglik) moduli. kgs/sm²;



J₁, J₂, …., J_n – Burg’ilash quvurini halkali kesimining maydoniy inersiya momenti.
(13.7.)

Hisoblashlarning keltirilgan usullari quyidagi sharoitlardagina to’g’ri, qachonki asbobning ilgakdagi og’irligi uning erkin qismining og’irligiga teng bo’lsa yoki quvurlar birikmasining neytral (xolis) kesimi ushlanishning yuqori chegarasida bo’lsa.

Ushlanilgan quvurlar birikmasini aylantirish kolonnani tortish yordamida bo’lsa, unda kolonnani uning mumkin bo’lgan aylanish momenti quyidagi tenglamadan aniqlanadi, unda quvurlar birikmasini pastdan yuqori qismlarga bo’lib, uning mumkin bo’lgan aylanish momenti qo’yidagi tenglamadan topiladi.

(13.8.)
bu yerda F – asbobni tortish kuchi, og’irlik indikatoriga ko’ra. kgs;

Q – quduq ustidan ko’rilayotgan kesimgacha bo’lgan quvurlar birikmasining og’irligi. kg;