Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

7.2-rasm. Ikki pog‘onali sementlashda qo‘llaniladigan quyuvchi mufta, yuqorigi (a) va pastki (b) tiqinlar 1-o‘tkazgich; 2- qoplama; 3-pastgi silindrdagi qulfning quyi kesigi; 4, 11-egar; 5-pastki silindr; 6-rezinali halqa; 7-yuqorigi silindrdagi qulfning pastki kesigi; 8-yuqorigi silindr; 9-kesiklar; 10-saqlagich halqasi.

Bosim ta’sirida yuqori silindrning tirgak boltini kesadi, silindr esa pastga harakatlanib, sementlash teshiklarini berkitadi (11.4-rasm). Natijada zarba momenti yuzaga kelib, bosim tezda ko‘tariladi. Shu bilan quvurlar birikmasini sementlash jarayoni tugatiladi.



7.3-rasm. Quduklarni ikki pog‘onali sementlash sxemasi.

1- sement qorishmasi; 2- gilli eritma.

Ma’lumki, quduqni sementlash jarayoni bosim ostida amalga oshiriladi. Sementlash teshiklarining mustahkam berkitilishini va prujina halqasining quvurni tashqi muhitidagi sement eritmalarining bosimga bardosh bera olishligini nazorat qilish uchun quvurlar birikmasidagi sementlovchi kallakning krani ochiladi.

Shundan keyin 100 kgs/sm2 bosim ta’siridan oldin yopilgan «zarba» momenti va quvurlar birikmasidan oqib chiqayotgan suyuqlik miqdori hamda sementlovchi kallaklarning bosimi muntazam ravishda nazorat qilinadi.

Agar oqib chiqayotgan suyuqlikning bosimi birdaniga nolgacha pasaysa, unda ikki pog‘onali sementlash jarayoni yaxshi tugatilgan deb hisoblash mumkin.

Sement qorishmasi qotgandan so‘ng quyuvchi sementlovchi kallak olib tashlanadi. Burg‘ilash quvurlari birikmasi dolota bilan birgalikda quduqqa tushirilib tiqin burg‘ilanadi. Quduqlarni yuvish ishlari amalga oshiriladi. Burg‘ilash quvurlari birikmasidagi sement stakanigacha bo‘lgan bir va ikki pog‘onali sementlashning balandligi tekshiriladi. Sementlash jarayoni tugatilgandan keyin sementlash davomida ta’sir etgan inersion kuchlar va gidrodinamik bosim kuchlarining ta’siri to‘xtaydi.

Quduqlarni sementlash jarayoni bir meyerda olib boriladi. Burg‘ilash qoidalariga ko‘ra, sement eritmalarining qotish va quyuqlanish muddatlari quyidagi asboblar yordamida aniqlanadi. 1000 metrgacha bo‘lgan chuqurlikdagi quduqlarda qotish muddati VIKA ignasi asbobi bilan aniqlanadi. 1000 metrdan yuqori bo‘lgan chuqurlikdagi quduqlarda sement eritmasining quyuqlanishini boshlanish vaqti KS-3 yoki KS-4 konsistometrlari yordamida aniqlanadi. Chunki 100 atm. dan yuqori bo‘lgan bosimlarda VIKA-asbobi muddatlarni kichik qilib ko‘rsatadi.