Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

7.1 rasm. Bir pog‘onali sementlashning tasviri (sxema).

I-sement qorishmasining haydalishi; II- haydovchi suyuqlikni yuborilishi; III-Qorishma xalqa bo‘shligiga haydaldi. 1-sementlash kallagi; 2-pastki ajratuvchi tiqin; 3-yuqorigi ajratuvchi tiqin; 4-to‘g‘on xalqa; 5-teskari klapan; 6-yo‘naltiruvchi tiqin.

Ikki pog‘onali sementlash. Quduqlarni ikki pog‘onali sementlash quyidagi sharoitlarda qo‘llaniladi.

a) texnik qiyinchiliklar sodir bo‘lganda (eritma sathi kerak bo‘lgan balandlikkacha ko‘tarilmaganda);

b) quduq tubida yuqori harorat bo‘lganda;

v) quvurlarning tashqi muhitini sement eritmasi bilan alohida-alohida to‘ldirish talab etilganda. Quduqni ikki pog‘onali sementlashda mustahkamlovchi quvurlar birikmasiga quduq tubidan ma’lum balandlikda maxsus quyuvchi mufta o‘rnatiladi (7.3-rasm).

Quduqlarni ikki pog‘onali sementlashning texnologik jarayoni quyidagi tartibda amalga oshiriladi: yo‘naltiruvchi tiqin, boshmoq, boshmoqli patrubok, teskari to‘sqichli mufta, quyuvchi muftalar bilan jihozlangan burg‘ilash quvurlari birikmasi quduqqa tushiriladi. Keyin oddiy yuvish usulida sementlashga tayyorgarlik ko‘riladi. Quyuvchi muftani quduqqa tushirishdan oldin u maxsus sinovdan o‘tiladi. Shunday tayyorgarliklardan so‘ng quduqqa sementli eritmaning birinchi porsiyasi haydaladi va tezda birinchi porsiya sement eritmasi uchun gilli eritmaning hajmi hisoblanadi. Keyin pastki sementlovchi tiqin tushiriladi. (11.3, a-rasm) va unga ikkinchi porsiya sementlash eritmasi haydaladi. So‘ngra ikkinchi yuqorigi sementlovchi tiqin tushiriladi (10.3, b-rasm). Bu tiqin haydalayotgan ikkinchi porsiya sement eritmasini pastga bosadi. Birinchi quyi sementlash tiqini suyuqlikni pastga itarib tushiradi, ma’lum bir lahzada o‘zining yelka egari 4 yordamida quyuvchi mufta silindrining pastki qismiga siqiladi (10.3-rasm). Keyin suyuqlik ustuni bosimi va nasos bosimi ta’sirida tirgak boltlari kesiladi.

Quyi silindr pastga qarab harakatlanadi. Bunday harakatlanish o‘zgartma mufta bilan mustahkamlovchi quvurlar birikmasi silindrining pastki qismi kesilib bo‘lgunigacha davom etadi.

Harakatlanish davomida silindr quyi qismining sementlash teshigi pastga qarab ochiladi va sementlash qorishmasi, birinchi tiqin pastki quvurning tashqi muhiti bo‘ylab harakatlanadi (10.3-rasm). Quyi sementlash tiqini o‘zining yelka egariga 4 jipslashib o‘rnashadi (10.3-rasm). So‘ngra bosim ta’sirida burg‘ilash birikmasining pastki qismi quyuvchi muftadan to boshmoqqacha germetik yopiladi.

Shunday qilib birinchi sementlash jarayonining pastki pog‘onasi tugatiladi. Sement qorishmasining birinchi porsiyasi boshmoq birikmasining belgilangan yuqorigi qismigacha ko‘tariladi. Keyin ikkinchi pog‘onali sementlash muftasiga eritma haydaladi va yuqoridagi jarayon yana davom etiriladi. Ikkinchi yuqori sementlovchi tiqin pastga qarab harakatlanib, o‘zining yelka egari 4 bilan (11.3-rasm) quyuvchi muftaning yuqori silindriga taqaladi.