Muqaddima

 
 
 
ROSTLASH REFLEKSLARI 
 
     Uloqtirilgan  mushukning  havoda  necha  marta  aylanmasin,  yerga  to‘rt  oyog‘i  bilan 
tushishini  har  bir  odam  yaxshi  biladi.  Buni  o‘rta  miya  yuzaga  chiqaradigan  rostlash 
reflekslari  ta‘minlaydi. Ma‘lumki, hauvon uchun gavdaning fazodagi fazodagi unga xos 
bo`lgan mo‘tadil vaziyati bor. Yuqori darajada rivojlangan to‘rt oyoqli hayvonlar uchun 
bosh  tepasi  va  orqasi  yuqoriga  ko‘tarilgan  vaziyat  –  mo‘tadil.  Bu  vaziyat  majburan 
o‘zgartirilsa, hayvon baribir vaziyatini o‘nglab oladi. 
     Vaziyatning  tiklanishini  ta‘minlaydigan  reflektor  harakatlarni  (rostlash  reflekslarini) 
yuzaga  chiqarishda  labirintlar,  bo‘yin  muskullari  va  gavdaning  teri  yuzasidagi 
retseptorlar ishtorok etadi. 
     Hayvonni,  masalan,  qo‘yni  yonboshiga  yotqizdik  deylik.  Yerning  tortish  kuchi 
(gravitatsiya)  labirint  rerseptorlariga  g‘ayri-tabiiy  yo‘nalishda  ta‘sir  qilib,  ulardan 
markazga  boruvchi  impulslar  xarakteristikasini  o‘zgartiradi.  Markazdan  bo‘yin 
muskullariga  borgan  efferent  impulslar  ularni  qo‘zg‘atib,  qisqartiradi  va  boshning 
ko‘tarilib,  tabiiy  holatga  qaytishini  ta‘minlayd.  Boshning  ko‘tarilishi    -    rostlash 
refleksining  birinchi  bosqichi.  Bo‘yin  muskullarining  qisqarishi  natijasida  ulardagi 
proprioretseptorlar qo‘zg‘alib, tananing reflektor yoi bilan rostlanishiga olib keladi. 
     Rostlash  reflekslari  labirinti  olib  tashlangan  va  bo‘yniga  gips  yoqa  kiygizilgan 
hayvonlarda  ham  kuzatiladi.  Bunda  refleksni  tananing  yerga  tegib  turgan  teri 
retseptorlarining qo‘zg‘alishi ta‘minlaydi.