Muqaddima

ME’DA SEKRETSIYASINING MIYA BOSQICHI 
 
     Bu bosqichni tajribada boshqalaridan ajratib o‘rganish mumkin. Buning uchun itning 
qizilo‘ngachi  kesilib,  uning  ikki  uchi  bo‘yindan  tashqariga  chiqariladi  va  me‘dasiga 
fistula  o‘rnatiladi  (46-rasm).  Itning  oldiga  ovqat  qo‘yilsa,  it  ovqatni  chaynab  yutadi. 
Ammo  luqma  qizilo‘ngachdan  me‘daga  yetib  bormaydi,  uning  kesilgan  uchidan 
tashqariga chiqarib tashlanadi. Biroq bu xilda soxta ovqatlantirilgandan keyin oradan 5-
10 daqiqa o‘tgach,  me‘dadan shira ajrala  boshlaydi.  Shira  ajralishini  ovqat  yeyiladigan 
tanish  sharoitga,  ovqatning  ko‘rinishiga  va  hidiga  nisbatan  hosil  bo`lgan  shartli 
reflekslar,  shuningdek  ovqatni  chaynab  yutilganda  qo‘zg‘algan  ta‘m  sezish  va 
mexanoretseptorlardan vujudga kelgan shartsiz reflekslar ta‘minlaydi. Bu reflekslarning 
efferent yo`li adashgan nerv tarkibida o‘tgan. Adashgan nerv kesilsa, soxta ovqatlantirish 
shira ajralishini paydo qilmaydi. Me‘da sekretsiyasining itlarda topilgan miya bosqichiga 
oid qonuniyatlari odamlarga ham xos. 
     Bu  bosqichdagi  sekretsiya  ko‘proq  uzunchoq  miyadagi  ovqatlanish  markazining 
qo‘zg‘aluvchanligiga  bog‘liq.  Ovqat tegishli  sharoitda  (toza  xonada,  chiroyli idishlarda 
va  h.k.)  iste‘mol  qilinganda,  taomlar  mazali,  hushbo‘y  bo`lganda  uning 
qo‘zg‘aluvchanligi ortadi. Bundan tashqari, taomlarga turli ziravorlar qo‘shilganda ham 
shira  ajralishi  kuchayadi.  Issiq  iqlimda,  jumladan  Markaziy  Osiyo  xududida  yashovchi 
halqlarning ziravorlarni   (murch,  qalarnpir va  x.  k.)